Svijet u protekloj 2014. godini
Dešavanja u Ukrajini zasjenila su 2014. u smislu deja vu-a hladnog rata. Nakon ubijanja ljudi sredinom februara tokom pobune u Kijevu, vlada predsjednika Viktora Janukoviča je pala te je on pobjegao u Moskvu. Međutim, Rusija je dobila međuanarodnu osudu prilikom zauzimanja kontrole nad Krimom i invazijom u istočnoj Ukrajini davajući podršku separatistima. Nakon “prekida vatere” koja je dogovorena 5. septembra zabilježeno je najmanje 1,357 ubistava. Više od jednog miliona ljudi je napustilo svoje domove.
Zauzvrat, zapadne zemlje su nametnule sankcije Rusiji koje su ciljano gađale njihove banke i energetske firme. Ruska energija je također bila zahvaćena sankcijama pri padu cijena nafte, koje su pale skoro za 50% između juna i decembra radi prezasićenosti svjetskog trzišta i nerješavanja problema od strane zemalja OPEC-a. Predviđanja o ruskom rastu su se smanjile te je centralna banka intervenisala da “pogura” rubalj, potrošivši oko 80 biliona američkih dolara na rješavanje krize i nužno povećanje kamatne stope sa 10.5% na 17% u neuspjehu da stabiliziraju valutu.
Zapadne zemlje bile su zatečene nespremne u razvijanju i porasti Islamske države. Militantska grupa, vođena samoimenovanim halifom sa Rolex satom, proširili su svoj džihad od borbe protiv režima Asada u Siriji na Irak, gdje su pod svoju kontrolu uzeli pola zemlje, te izmasakrirali na hiljade civila. Ubistvom Američkih i Britanskih civila u jezivim video-snimcima isprovociralo je Ameriku i njihove saveznike da intervenišu serijom zračnih napada.
Nakon osam godina vladavine, Nuri al-Maliki prestao je da obnaša funkciju Iračkog premijera. Optužen je da je pogoršao odnose između sunita i šiija koji su uzrokovali nesposobnost Iraka da napadne Islamsku državu.
Izrael je napao Gazu kao odgovor na povećani broj raketa ispaljenih sa poručja Gaze na tlo Izraela. Sedam sedmica Izraelskih zračnih i kopnenih napada uzelo je živote 2,200 nedužnih Palestinskih civila, 66 izraleskih vojnika te 6 civila. Obustava vatre je riješila krvoproliće te su obje strane tvrdile da su iz sukoba izašli kao pobjednici.
Uzeo si mi snove
Veliki pro-demokratski protesti u Hong Kongu dali su najveći izazov kineskom vodstvu iz Pekinga nakon predaje 1997. godine. Demonstranti su bili razjareni najavom kineske vlade da će kandidati za izvršnu vlast u Hong Kongu, koji su trebali biti direktno birani 2017. godine, biti birani od strane komiteta, prije nego otvorenim izborima.
Epidemija ebole, koja se rapidno proširila zapadnom Afrikom, bila je najveće svjetsko širenje bolesti. Skoro pa svih 18,000 zabilježenih slučajeva i 6,400 mrtvih dogodilo se u Liberiji, Sijera Lioneu i Guineji (stvarno zabilježeni podaci su mnogo veći). Sjedinjene Američke Države uložile su sve napore da suzbiju ebolu slanjem vojne snage i opreme u spornu regiju. Klinički tretmani vakcinama su i dalje u toku.
Argentina je ponovo bankrotirala, pošto nije bila u stanju da plati izdate obveznice žrtvama ranijeg bankrota iz 2001. godine. Guverner centralne banke dao je otkaz nakon što ga je predsjednica Cristina Fernandez de Kirchner optužila da želi da oslabi državu.
Evropska zona je ostala zatočena u mrtvoj zoni. U junu je Evropska centralna banka najavila paket stimulacijskih mjera, uključujući negativnu kamatnu stopu od 0,1% na depozite da podstaknu banke na posuđivanje. Čak je i Njemačka, kao glavni čelnik Evropske zone, izgubila “značajni zamah” prema Bundesbanci, koja je polovila svoja očekivanja u GDP porastu od 1% u narednoj godini .
“Nevidljiva” preuzimanja, koja su preselila korporativnu taksu Američkih kompanija u najnižu korporativnu taksu u državi, jako su se istakla u politici biznisa.
Oni posjeduju rijeke zlata
Američki regulator je nametnuo visoke penale bankama za predhodne greške. Američka banka je kažnjena sa 16.7 američkih dolara, što se smatra najvećom kaznom za jednu kompaniju u historiji Amerike za prekršaje počinjene u vezi sa finansijskom krizom. Citygroup se također složila da plati 7 milijardi američkih dolara da izmiri slične obaveze. BNP Paribas, najveća banka u Francuskoj, kažnjena je sa 9 milijardi američkih dolara radi zaobilaženja Američkih sankcija.
Izbori za Evropski parlament bili su sve osim bezazleni za pojedince, proizodeći politički zemljotres kada je popularistička partija u Francuskoj, Britaniji i drugim zemljama napravila značajne rezultate. Rezultati su predstavili široko nezadovoljstvo sa politikom u EU. Anti-EU nezavisna partija u Velikoj Britaniji osvojila je svoja prva dva mjesta u parlamentu u Westminsteru.
Anti-imigracioni pokret je oformio rezervni plan povodom uspjeha popularističke partije. Veći dio fokusa je stavljen na prva kretanja radnika unutar EU.
Međutim, manje pažnje je posvećeno povećanom broju smrtnih i stradalih slučajeva imigranata na Mediteranu prilikom pokušaja da se domaknu Evropske obale. U samo jednom pokusaju je 500 imigranata potonulo na obali Malte. U Americi je Barack Obama najavio da će koristiti svoje predsjedničke ovlasti te da će 5 miliona ilegalnih imigranata izbaviti iz sjene. Bijesni Republikanci su obećali da će ga zaustaviti.
Recep Tayyip Erdogan je nakon što je bio 11 godina premijer Turkse izabran za predsjednika. Početkom godine su se održale anti-Erdogan demonstracije čime je vlada kritizirana povodom sigurnosti građana kada je 300 rudara stradalo u eksploziji, okarakterizirajući ovaj slučaj kao najvecu katastrofu u rudniku u posljednjih 40 godina. Gospodin Erdogan je bio izrugivan od strane porodica stradalih prilikom njegove posjete rudniku.
Nakon preosjetljive kampanje, glasači su u Škotskoj glasali protiv nezavisnosti sa 55% naspram 45% za. Glavne partije u Westminsteru su obećale poboljšanja, međutim te prilike su ostavile odnose između Škotske i ostatka Ujedinjenog Kraljevstva neriješene. U Kataloniji su neoficijalni glasovi sa 81% u korist otcjepljenja od Španije glasali za. U Kubeku, maloj Kanadskoj provinciji, partija za otcjepljenje je dobila najmanji udio glasova još od 1970. godine.
Izvor: Britanski časopis Economist
Za Akos.bA preveo: Edin Omičević
