Smutnja izdajnika gora je od neprijateljskih sablji

Priredio: Abdusamed Nasuf Bušatlić

Za vrijeme vladavine slavnog Abdur-Rahmana ed-Dahila u Endelusu, čovjek po imenu Šakna ibn Abdul-Vahid, iz berberskog plemena Miknasa, digao je pobunu na istoku Endelusa, 768. godine (151. godine po Hidžri).

Šakna je inače bio muallim i podučavao je dječake. Majka mu se zvala Fatima i tvrdio je da je potomak hazreti Fatime, radijallahu anha, odnosno hazreti Huseina, radijallahu anhu. Sebi je dao ime Abdullah ibn Muhamed.

Živio je u mjestu Santaver, a oko njega se okupila velika grupa Berbera. Želio je svrgnuti Abdura-Rahmana ed-Dahila, ali nije uspio i otišao je u planine. Kada bi bio siguran, silazio bi u grad, a kada bi se pobojao za sebe, bježao je u planine kako bi otežao halifinoj vojsci potjeru za njim.

Abdur-Rahman ed-Dahil imenovao je Habiba ibn Abdul-Melika za namjesnika Toleda, a ovaj je za namjesnika Santavera postavio Sulejmana ibn Osmana ibn Mervana ibn Ebana ibn Osmana ibn Afana, i naredio mu da ide u potragu za Šaknom.

Međutim, Šakna ibn Abdul-Vahid je sišao u Santaver, zarobio Sulejmana ibn Osmana i ubio ga. Time je njegova reputacija među njegovim pristalicama znatno porasla.

Abdur-Rahman ed-Dahil je, 152. godine po Hidžri, lično predvodio vojsku koja je krenula u potjeru za Šaknom, ali nije uspio u svojoj namjeri da ga zarobi ili ubije. Borba protiv ovog berberskog pobunjenika i izdajnika iscrpila je Abdur-Rahmana ed-Dahila, pa je on, 153. godine po Hidžri, poslao vojsku koju je predvodio njegov sluga Bedr, ali je i ta potjera bila bez uspjeha.

Nakon toga, 154. godine po Hidžri, Abdur-Rahman ed-Dahil ponovo predvodi vojsku u potjeri za Šaknom, ali ni ovaj put nije uspio. Zatim je, 155. godine po Hidžri, Ebu Osman Ubejdullah ibn Osman krenuo u borbu protiv Šakne, ali ga je Šakna prevario i uspio je posijati razdor u njegovoj vojsci. Ubejdullah je pobjegao, a Šakna je zarobio ratni plijen i ubio grupu Emevija koji su bili u toj vojsci.

Također, 155. godine po Hidžri, Šakna je, nakon što je uzeo veliki ratni plijen od Ubejdullahove vojske, krenuo prema tvrđavi Al-Hawariyyin poznatu kao Mada’in, kojom je upravljao Abdur-Rahmanov namjesnik. Šakna ga je uspio prevariti i izvesti ga iz tvrđava, a zatim ga je ubio i zaplijenio njegove konje, oružje i sve što je imao sa sobom.

Pobuna i smutnja Šakne ibn Abdul-Vahida trajala je sve dok ga neke njegove pristalice nisu ubile 160. godine po Hidžri.

Tokom pobune Šakne ibn Abdul-Vahida, nije se dogodio ni jedan direktni vojni sukob između Abdu-Rahmana ed-Dahila i pobunjenika Šakne. Zato što je Šakna odabrao psihološki rat umjesto direktnog vojnog sukoba, i to je bilo teže Emevijama u Endelusu od svih sukoba koji su završili krvlju i odmazdom.

Britanski historičar Arlond Toynbee, veli: ”Tiha Šaknina smutnja ostvarila je veće rezultate od svih endeluzijskih pobuna. Dvije trećine endeluzijskih plemena pridružilo se savezu Miknasa, koji je predvodio Šakna, i okupirali su polovinu zemlje. Emevijska vojska u Endelusu bila je iscrpljena do te mjere da se intenzivirao rat i u vladarskoj palati.”

Dakle, smutnja ili fitna koju je posijao Šakna, da bi se domogao vlasti makar uništio muslimansku državu, nije prestala dok Šaknu nije stigla smrt iz vlastitih redova. Od tada je među muslimanima Endelusa poznata izreka, koja je postala pouka u identificiranju kriza: ”Šaknina fitna je gora od smutnje neprijateljskih sablji.”