Godišnjica smrti Husein-kapetana Gradaščevića: Sjećanje na Zmaja od Bosne
Na današnji dan, 17. augusta 1834. godine, preminuo je Husein-kapetan Gradaščević, legendarni vođa borbe za bosansku autonomiju u Osmanskom carstvu, poznat pod nadimkom “Zmaj od Bosne”. Iako je preminuo u Istanbulu, daleko od domovine, njegovo ime ostaje trajno urezano u kolektivno pamćenje naroda Bosne i Hercegovine.
Rođen 1802. godine u Gradačcu, Husein-kapetan je odrastao u vremenu političkih nestabilnosti u zapadnim dijelovima carstva. Nakon što mu je stariji brat Murat otrovan 1821. godine, Husein preuzima vođenje Gradačačke kapetanije. Već kao mlad kapetan, stiče ugled po svojoj odlučnosti, pravednom upravljanju i toleranciji prema različitim vjerskim i društvenim skupinama.
Njegova borba za autonomiju Bosne počinje 1831. godine, kada je izabran za vođu narodnog pokreta protiv centralističkih reformi Osmanskog carstva. U julu iste godine, izvojevao je veliku pobjedu nad vojskom velikog vezira kod Štimlja na Kosovu, što mu je donijelo ogromnu popularnost i podršku širom Bosne. Vojnici su ga 12. septembra proglasili bosanskim vezirom, a on faktički postaje vladar Bosanskog pašaluka.
Međutim, borba za autonomiju nije potrajala. Ključni poraz bosanske vojske dogodio se u maju 1832. godine u bici kod Sarajeva, nakon što su hercegovačke jedinice stale na stranu Osmanskog carstva. Nakon poraza, Gradaščević je bio prisiljen da napusti Bosnu i potraži utočište u Habsburškoj monarhiji.
U nadi da će se vratiti u domovinu, pokušava uspostaviti kontakte sa sultanom, ali mu nikada nije omogućeno da ponovo dođe u Bosnu. Posljednje godine života proveo je u Beogradu, a zatim u Istanbulu, gdje je 1834. godine preminuo od kolere, u dobi od samo 32 godine.
Iako njegov pokušaj političke autonomije nije uspio, Husein-kapetan Gradaščević ostaje simbol otpora i borbe za samostalnost. Smatra se jednim od najznačajnijih narodnih junaka u historiji Bosne i Hercegovine, a njegovo naslijeđe živi i danas kao inspiracija slobodarskom duhu bosanskog naroda.
Akos.ba
