Osmanska država – država sultana-pjesnika
Osmanska država je bila produhovljena. Mnogo se cijenila pisana riječ, posebno pjesništvo. Stoga, ne treba da čudi da su skoro svi osmanski sultani bili pjesnici, barem u prvih 550 godina. Štaviše, od Murata II do Murata IV, 12 osmanskih sultana zaredom su bili pjesnici. Dakle, od 1421. do 1640. godine, oko 220 godina Osmanskom carevinom su vladali pjesnici.
Zanimljivo da u prvih 30 sultana njih 22-ojica su pjesnici. Zbirno su vladali. To znači da u periodu 1281-1839. godine, prvih 555 godina, sultani-pjesnici su vladali 462 godine. O tome fenomenu Edward Gibbon (1737-1794), poznati engleski historičar i pisac, govori u svome četverotomnom djelu History of the Ottoman Poetry (Historija osmanske poezije):
…počevši od Murata II, mi imamo sada, neprekinuti niz od dvanaest pjesnika-kraljeva, besprimjeran fenomen, koliko je meni poznato, u ljetopisima (analima) bilo koje kraljevske. (Edward Gibbon, History of the Ottoman Poetry, Luzac & CO., London, 1904, sv. 3, str. 165)
Sve u svemu, od 36 sultana, njih 23 su sultani-pjesnici. U nastavku navodimo njihova imena sa njihovim pjesnički pseudonimom (mahlasom)
- Osman I (1281-1326),
- Murat I (1359-1389),
- Muradi Murat II (1421-1444, 1446-1451),
- Avni Mehmed II (1444-1446, 1451-1481),
- Adli Bajazit II (1481-1512),
- Selimi Selim I (1512-1520),
- Muhibbi Sulejman I (1520-1566),
- Selimi Selim II (1566-1574),
- Muradi Murat III (1574-1595),
- Adli Mehmed III (1595-1603),
- Bahti Ahmed I (1603-1617),
- Mustafa I (1617-1618M 1622-1623),
- Farisi Sulejman II (1618-1622),
- Muradi Murat IV (1623-1640),
- Vefai Mehmed IV (1648-1687),
- Ahmed Ahmed II (1691-1695),
- Ikbali Mustafa II (1695-1703),
- Nedžib Ahmed III (1703-1730),
- Sebkati Mahmud I (1730-1754)
- Džihangir Mustafa III (1757-1774),
- Ilhami Selim III (1789-1807),
- Adli Mahmud II (1808-1839),
- Mehmed VI
Među sultanima je bilo i 12 kaligrafa, 8 kompozitora, jedan draguljar, jedan majstor streljaštva, te jedan rezbar.
Piše: Jusuf Džafić
Akos.ba
