Razgovarao: Voloder Sanadin
Derviš Varešlija je imam iz Zenice koji živi i radi u Norveškoj. Za Anadolu Agency (AA) govori o položaju Bošnjaka i aktivnostima Islamske zejednice u toj skandinavskoj državi.
Derviš Varešlija je završio Elči Ibrahim-pašinu medresu u Travniku, Ekonomski fakultet, master studij na Islamskom pedagoškom fakultet u Bihaću, a trenutno je na doktorskom studiju IPF-a u Zenici.
Pored navedenog, od 2014. godine je auditor i konsultant pri Agenciji za certificiranje halal kvalitete iz Tuzle. Član je međureligijske organizacije koja okuplja preko dvadeset različitih vjerskih zajednica u Norveškoj.
Od februara 2003. godine radi kao imam pri Islamskoj zajednici Bošnjaka u Norveškoj, u džematima Drammen i Lillehammer-Gjøvik. Živi u gradu Asker (turski naziv za vojnika) koji ima 60.000 stanovnika, a nalazi se između Osla i Drammena.
-Džematlije iz različitih krajeva BiH donijeli svoje običaje-
Islamska zajednica Bošnjaka u Norveškoj broji oko 9.500 članova, dok džemat Drammen, kao jedan od većih ima oko 1.400 članova, a džemat Lillehammer-Gjøvik oko 300 članova.
“Specifičnost svakog od džemata ovdje u Norveškoj, jeste da članovi dolaze iz svih krajeva BiH. Džematlije naših džemata, osim različitih sudbina, sa sobom su donijeli i mnoštvo običaja specifičnih za određeni lokalitet u domovini, pa su tim različitostima uveliko obogatili naše džemate, a samim time i Islamsku zajednicu Bošnjaka u Norveškoj”, ističe u razgovoru za AA Derviš ef. Varešlija.
Geografski položaj Norveške i raštkanost Bošnjaka usložnjava njihovu komunikaciju. Efendija Varešlija ističe da sa kraja na kraj džemata pređe više od 300 km različitim prevoznim sredstvima, ponekad čak i avionom.
“Džemati Islamske zajednice Bošnjaka u Norveškoj se po mnogo čemu razlikuju od džemata u domovini. Na primjer, moj džemat obuhvata više od deset gradova i približnu površinu Bosne i Hercegovine. Vožnja s kraja na kraj džemata podrazumijeva prelazak više od 300 km. To iziskuje mobilnost imama i mnogo prijeđenih kilometara automobilom, vozom, brodom, a ni posjete džematlijama avionom, nisu rijetkost. U vremenskom periodu od 14 dana, obiđem mjesta u kojima ima makar mali broj Bošnjaka gdje obavljamo mektebsku pouku i dnevne namaze (molitve), ali i sve druge aktivnosti od rada sa omladinom, preko redovnih okupljanja različitim povodima”, navodi ef. Varešlija.
-Brojni humanitarni projekti-
Članovi Islamske zajednice Bošnjaka u Norveškoj su mnogo aktivni u humanitarnom radu kroz koji pomažu svoje sunarodnjake u domovini, ali i onima koji su u potrebi od Japana i Mijanmara do pojedinaca koji su teško bolesni. Kroz ove projekte odgajaju svoju djecu i članove i uče ih radnim navikama.
“Tokom posljednjih godina pokrenut je jedinstveni projekat “Mektebski kurban”. Želja nam je bila da djeca kroz mekteb prikupljaju novac koji zarade pomažući roditeljima ili uspjehom u školi, te ga pohranjuju u mektebsku kasu. Tokom mektebske godine prikupi se dovoljno novca da se obezbjedi četiri do pet kurbana koji se distribuiraju preko imama u povratničkim džematima najugroženijim porodicama. Na ovaj način djeca stiču radnu naviku i svojim primjerom pokazuju da za uspjeh nije potrebno mnogo novca, već upornost i želja da se pomogne ugroženima. Do sada smo uspješnu saradnju imali sa glavnim imamom u Bosanskoj Dubici, te džematima na području medžlisa Vitez i Foča”, navodi efendija Varešlija.
Džemati Drammen i Lillehammer su, također, aktivni na humanitarnom polju. Nakon što su 2014. godine Bosnu i Hercegovinu zadesile katastrofalne poplave, prikupljeno je mnoštvo odjeće i drugih potrepština koje su poslane u domovini. Također, uz asistenciju džemata Šerići i opštine Zenica, kupljena je kuća za dvije porodice koje su ostale bez krova nad glavom.
“Svaki mjesec desetine naših džematlija odvajaju određeni iznos i pomažu koliko su u mogućnosti. Akcije su vođene za pomoć narodu Japana prilikom razornog zemljotresa, bosanskim jetimima, Rohinja muslimanima u Mijanmaru, siromašnima i za potrebe liječenja… U posljednje vrijeme učestvovali smo u akcijama pomoći za malog Ajdina koji se liječi u Turskoj, te za porodicu tragično nastradalog imama Admira Vukovića”, dodaje efendija Varešlija.
-Ramazan u Norveškoj-
Poznato je da su dani u Norveškoj skoro bez noći tokom ljetnih i skoro bez dana tokom zimskih mjeseci. To podrazumijeva privikavanje stanovništva na razne vremenske i klimatske krajnosti. Tokom zimskog perioda, podrazumijeva se da radnici, radeći uobičajeno radno vrijeme od osam do 16 sati, odlaze i vraćaju se s posla po mrkloj noći. S druge strane ljetni period podrazumijeva noć kao blagi sumrak od ponoći do tri ujutro nakon kojeg se sunce pojavljuje na nebu.
Izazov određivanja vaktije u ovakvim područjim još uvjek nije riješen, pa se muslimanske zajednice uglavnom oslanjaju na instrukcija iz matičnih država.
“Ramazan u ovim mjesecima je jako specifičan. Post traje preko 20 sati, od ranih jutarnjih sati pa skoro do 23 sahata navečer. Nakon čega nastupa trka s vremenom, jer u manje od četiri sahata treba obaviti akšam namaz, iftariti se, otići na teraviju, vratiti se na sehur i obaviti sabah namaz. Iz tih razloga pokrenuta je procedura iznalaženja olakšica za postače u ovom dijelu svijeta. Nadamo se da ćemo uskoro imati riješeno pitanje posta i namaske vaktije”, navodi efendija Varešlija.
– Bošnjaci su najintegrisanija zajednica u Norveškoj-
Po posljednjim podacima Norveške državne agencije za statistiku broj Bošnjaka je nešto preko 13.000. Pored toga što su kvalitetno integrisani spadaju i među najobrazovaniji dio norveškog društva.
“Jako su dobro integrisani, te su po većini parametara najintegrisanija zajednica u Norveškoj”, naglašava efendija Varešlija.
Ističe da su dolaskom u Norvešku tokom rata u BiH, raspoređeni u 278 kommuna (opština), od 354 kommune koliko ih ima u Norveškoj.
“Bošnjaci su veoma raštrkani u ovoj prostranoj zemlji. Agencija za statistiku nedavno je objavila podatke o srednjoškolskom obrazovanju koji su jako zanimljivi”, kaže efendija Varešlija.
Tako, navodi procenat onih koji završe srednju školu među autohtonim Norvežanima je 51 posto kod mladića i 66 posto kod djevojaka, dok je taj procenat među doseljenicima iz Bosne i Hercegovine 85 posto kod mladića i 87 posto kod djevojaka.
To je, navodi efendija Varešlija, najbolji rezultat među svim narodima koji su obuhvaćeni tim istraživanjem. Također, je, kaže, zanimljivo da je i procenat visokoobrazovanih veći kod Bosanaca, nego kod Norvežana.
“Sve navedeno, uz marljiv rad, doprinijelo je ugledu koji Bošnjaci uživaju u norveškom društvu. Kroz djelovanje naše zajednice uključeni smo u rad brojnih međureligijskih organizacija i na taj način želimo dati doprinos opštoj slici muslimana u Norveškoj. Ovakav vid djelovanja ublažava islamofobiju koja, i u ovom dijelu svijeta, uzima maha”, poručuje efendija Derviš Varešlija.
