Mehmed Šakir Kurtćehajić – prvi bošnjački novinar
Mehmed Šakir Kurtćehajić je prvi bošnjački novinar i začetnik štampane riječi i novinarstva na bosanskom jeziku.
Rođen je u Bijelom Polju, 1844. godine, u uglednoj porodici Mehmed Emina Kurtćehajića, koji je, kao kadija, službovao u nekoliko bosanskih gradova.
Kao veoma obdaren i učen čovjek, veoma je rano stupio u državnu službu, najprije kao pisar u sjedištu Pljevaljskog kadiluka, zatim pri sudu Novopazarskog sandžaka, da bi, zahvaljujući svom predanom radu i talentu, bio premješten u Sarajevo, u vilajetsku službu.
U vrijeme vladavine Topal Osman-paše, poznatog bosanskog valije reformatora, u Sarajevu se, 1866. godine, osniva prva štamparija, a sa njom, 7. aprila iste godine, i „Bosanski vjesnik“, sedmična revija na bosanskom jeziku. Ubrzo nakon ovih novina pojavljuje se i list „Bosna“, zvanični organ Bosanskog vilajeta, na turskom i bosanskom jeziku. Urednik lista bio je Sarajlija Mustafa Refet Imamović, kojeg, početkom 1868. godine, zamjenjuje mladi Mehmed Šakir Kurtćehajić.
Kako uviđa da ovaj list ne zadvoljava sve potrebe savremenog života, Kurtćehajić traži i od Osman-paše dobija podršku za pokretanje novog lista pod nazivom „Sarajevski cvjetnik“ (Gülşen-i saray). List je izlazio sedmično, na četiri strane, dvojezično, s uporednim tekstom arebicom na turskom i ćirilicom na bosanskom jeziku.
U svojim tekstovima Kurtćehajić je ukazivao na zaostalost bošnjačkog naroda, tražeći uzroke tome prevashodno u slabom sistemu školovanja i zagovarajući obrazovanje mladih i usavršavanje zanata u skladu sa modernim evropskim dostignućima. Smatrajući da su mnogi Bošnjaci, umjesto usvajanja pozitivnih vrijednosti prisutnih na zapadu (ljubav prema nauci, želju za radom i redom, te tačnosti), počeli prihvatati pogrešne zapadne običaje (kao što su konzumiranje alkohola, razvrat i udaljavanje od vjere), Kurtćehajić je isticao da su na taj način Bošnjaci ne samo ostali neobrazovani i zaostali, već da su i povrijedili ono najbolje što su imali – moralne norme svoje tradicije i identiteta.
Istakavši se kao urednik oba lista, Kurtćehajić brzo postaje prvo novinarsko i publicističko ime u Bosanskom vilajetu, i, 1869. godine, biva postavljen za direktora Vilajetske štamparije. U međuvremenu, radi i kao zvanični tumač i prevodilac za turski jezik, te biva izabran za člana Vilajetske skupštine i, 1872. godine, za predsjednika sarajevske opštine.
Obolivši od tuberkuloze, po savjetu ljekara, u julu 1872. godine, odlazi na liječenje u Beč. S obzirom da je bolest bila u već poodmakloj fazi, zdravstveno stanje Kurtćehajića se ni u Beču bitno ne mijenja, tako da on, u septembru iste godine, umire u 27-oj godini života.
Iz monografije: “Sandžački Bošnjaci”, Muhedin Fijuljanin, CBS 2010.
Za Akos.ba priredio: Admir Lisica
