Zikr i dova su naša svakodnevnica: Šta se uči na posljednjem sjedenju u namazu?
Kadei-ula, odnosno, kadei-ehire spadaju u bitne dijelove namaza i dužni smo se upoznati sa sadržajima koji se uče u ovim prilikama.
Kadei-ula podrazumijeva prvo sjedenje nakon otklanjana dva rekata (kod trorekatnih ili četverorekatnih) namaza, a kadei-ehire podrazumijeva posljednje sjedenje na kraju namaza. Kod prvog sjedenja u svim farzovima i pritvrđenim sunnetima koji imaju tri ili četiri rekata uči se ettehijjatu, dočim se kod jacijske i ikindijske četverorekatne nepritvrđene nafile (sunneta) koja se može klanjati prije farza na prvom sjedenju uče uz ettehijjatu i salavati. Isti se uče i u ramazanskoj noćnoj nafili, poznatoj kao teravih namaz.
Na posljednjem sjedenju u svim namazima učimo ettehijjatu, salavate i dove.
Ettehijjatu glasi:
ETTEHIJJATU LILLAHI VES SALAVATU VET TAJJIBATU.
ESSELAMU ALEJKE EJJUHEN NEBIJJU VE RAHMETULLAHI VE BEREKATUHU.
ESSELAMU ALEJNA VE ALA IBADILLAHIS-SALIHIN.
EŠHEDU EN LA ILAHE ILLELLAH
VE EŠHEDU ENNE MUHAMMEDEN ABDUHU VE RESULUHU.
Dočim salavati glase:
ALLAHUMME SALLI ALA MUHAMMEDIN VE ALA ALI MUHAMMED,
KEMA SALLEJTE ALA IBRAHIME VE ALA ALI IBRAHIME
INNEKE HAMIDUN MEDŽID.
ALLAHUMME BARIK ALA MUHAMMEDIN VE ALA ALI MUHAMMED
KEMA BAREKTE ALA IBRAHIME VE ALA ALI IBRAHIM,
INNEKE HAMIDUN MEDŽID.
Nakon salavata preporučeno je učiti dovu. Postoji više dova koje se prenose od Poslanika,a.s., i njegovih ashaba. Ovom prilikom navest ćemo najpoznatije:
Allahumme inni e’uzu bike min azabi džehenneme, ve min azabil-kabri, ve min fitnetil-mahja vel-memati, ve min šerri fitnetil-mesihi-d-dedždžal.
/Allahu moj,utječem se Tebi od kazne džehennema, kazne u grobu, iskušenja života i smrti i iskušenja Mesiha Dedžala./ (Muslim, Ahmed, Ebu Davud)
Allahummagfirli ma kaddemtu ve ma ehhartu, ve ma esrertu ve ma e’alentu, ve ma esreftu ve ma ente e’alemu bihi minni. Entel-mukaddimu ve entel-muehhiru, la ilahe illa ente!
/Allahu moj, oprosti mi moje ranije grijehe i kasnije, one što počinih potajno i na javi, one u kojima nisam namjere imao kao i one o kojima Ti znaš bolje od mene.Ti si Prvi i Posljednji. Nema boga mimoTebe/ (Muslim, Ahmed, Ebu Davud i Tirmizi)
Allahumme inni zalemtu nefsi zulmen kesiren ve la jagfiruz-zunube illa ente, fagfirli magfireten min’indike, verhamni, inneke entel-gafurur-rahim!
/Allahu moj, doista sam sebi počinio nasilje mnogo, a grijehe ne oprašta niko drugi osimTebe, zato, oprosti mi i smiluj mi se! Doista, jedino si Ti OprostiteljMilostivi. / (Buharija, Muslim, Ahmed i Tirmizi)
Vjerniku klanjaču data je mogućnost da odabere koju god hoće od spomenutih dova i da istu uči prije predaje selama.
Neka ulema smatra da čovjek može umjesto ovih dova učiti i neke druge dove kur’anskog ili hadiskog porijekla. Iz tog razloga kod nas je praksa da se u našim ilmihalima preporučuje učenje dova Rabbena atina i Rabbenagfirli, jer obje imaju kur’ansko porijeklo.
RABBENA ATINA FIDDUNJA HASENETEN VE FIL AHIRETI HASENETEN VE KINA AZABENNAR.
RABBENAGFIR LII VELI VALIDEJJE VE LIL MU’ MININE JEVME JEKUMUL HISAB.
Ovaj odabir dove koji se prepušta klanjaču na volju, dat je sukladno riječima Poslanika, a.s., u kojima se kaže: ” … zatim neka odabere dovu koja mu se sviđa i neka dovi njome.” (Buharija, Muslim, Ahmed i dr.)
Nakon proučene dove predaje se selam na desnu i na lijevu stranu riječima: Es-selamu alejkum ve rahmetullah. (Ahmed, Ebu Davud, Tirmizi i dr.)
Za Akos.ba piše: Admir Iković
