Romi, Aškalije i Egipćani – zaboravljeni muslimani Zapadnog Balkana
Nakon petogodišnjeg monitoringa Evropska komisija za suzbijanje rasizma i intolerancije publikovala je 2018. godine izvještaj u kome se zaključuje da na teritoriji Srbije živi preko 600.000 Roma. Navedeni broj daleko je veći od zvaničnog broja s popisa iz 2011. godine po kome romska populacija u Srbiji broji 147.606 ljudi.
Ova značajna diskrepancija u brojevima posljedica je činjenice da je većina romskih naselja neformalna, te da većina Roma nema lična dokumenta što ih čini “nevidiljivim” građanima. Inače, u navedeni broj Evropske komisije ubrajaju se i Aškalije i Egipćani koji se u Srbiji izjašnjavaju kao zasebne nacionalne-etničke grupe u odnosu na Rome. Najznačajnija razlika između Aškalija i Egipćana, s jedne strane, i Roma, s druge, jeste da se Aškalije i Egipćani u svojim domovima prvenstveno služe albanskim jezikom kao svojim maternjim i veoma rijetko uopšte znaju romski jezik.
Osim toga, Aškalije i Egipćani u Srbiji su predominantno internoraseljena lica sa Kosova prema kojima su kosovski Albanci – iako dijele istu vjeroispovijest – tokom 90.-tih godina bili izuzetno neblagonakloni što se manifestovalo sistematskim protjerivanjima. Posljedicom toga, Aškalije i Egipćani danas predstavljaju svakako dvije najugroženije grupe stanovništva u Srbiji. Tačni izolovani podaci o položaju u kojoj se ove dvije grupe nalaze nisu poznati, ali ako se u obzir uzmu poražavajući podaci koji postoje o Romima, a koji su značajno integrisaniji u društvo, onda samo možemo da zaključimo da je njihov položaj ravan apsolutnoj katastrofi! Nekoliko različitih istraživanja o romskom stanovništvu u Srbiji je pokazalo da skoro trećina romskih domaćinstava ostvaruje svoje prihode putem socijalne pomoći.
Naravno, izuzetno loš ekonomski položaj direktno utječe i na životni vijek, o čemu svjedoči podatak da u Srbiji tek svaki 50. Rom doživi 55. godinu života, dok je položaj Romkinja još gori, jer njihov životni vijek u prosjeku iznosi samo 48 godina! Osim ekonomskih problema, Romi se suočavaju i sa izuzetno velikim problemom i u sferi obrazovanja. Samo 6% romske djece je upisano u predškolske ustanove, 46% njih završi obaveznu osnovnu školu, a samo 13% srednju, pri čemu je broj djevojčica duplo manji od broja dečaka. Ako imamo na umu navedene podatke koji svjedoče o necivilizacijskom položaju u kome se nalaze Romi, koji pri tome zbog dekade Roma uživaju set afirmativnih mjera, onda možemo da zamislimo u kakvom se tek stanju nalaze Aškalije i Egipćani koji su u najvećem procentu upravo oni “nevidljivi” stanovnici o kojima govori izvještaj Evropske komisije za suzbijanje rasizma i intolerancije.
Bespovratna nacionalizacija muslimana Zapadnog Balkana
Katastrofalan položaj u kome se nalaze Romi muslimani, Aškalije i Egipćani najbolje svjedoči do koje mjere je nacionalizacija (i sekularizacija) muslimana Zapadnog Balkana uzela maha. Jer, bratstvo i briga za drugog mumina koje proistječu iz kur’anske objave su potpuno skrajnute i do nogu potučene od antropocentrične prosvetiteljske sekularizovano-tribalističke slike svijeta koju su muslimani ovih prostora definitivno objeručke i nepovratno usvojili. Vjerovjesnikovi hadisi poput ‘’o Ebu-Zer, kada budeš kuhao čorbu, dospi malo više vode pa pošalji svojim komšijama!” i “nije vjernik onaj koji zanoći sit, dok je njegov komšija gladan!” očigledno više ne predstavljaju ideje vodilje muslimanima ovih prostora već su one zamijenjene uskogrudom i sebičnom evropocentričnom nacionalno-etničkom eksluzivističkom ideologijom koja po svojoj definiciji gaji neizmjernu netrpeljivost prema Bogu kao jednom jedinom Suverenu i Božjoj Riječi i uputama kao mjeri svih stvari.
No, najveći poraz se ne ogleda u tome što predstavnici retrogradne nacionalne ideologije dominiraju društvenim prostorom već u tome što su se mnogobrojni pripadnici institucija koje su preuzele brigu da očuvaju i afirmišu kur’anski svjetonazor odrekli bogatstva izvorne islamske saznajne baštine i brige o muslimanskom jedinstvu u korist promovisanja etno-nacionalnih ideja. Dok je tako Romi, Aškalije i Egipćani kao jedni od pripadnika zajednice muslimana neće moći da računaju na značajniju pomoć svoje braće i sestara iz drugih nacionalno-etničkih skupina.
Piše. Ivan Ejub Kostić
preporod.com
