Alžir u fokusu dok Evropa traga za alternativom ruskom plinu

Za Evropu, koja je ubrzala potragu za alternativnim izvorima plina zbog geopolitičkih rizika stvorenih napetostima između Rusije i Ukrajine, među opcijama ističe se Alžir, i pored činjenice da ta zemlja uz prednosti kao što su relativno niska cijena plina i postojanje cjevovoda koji dopiru do kontinenta ne može u potpunosti eliminirati ovisnost o Moskvi, piše Anadolu Agency (AA).

U naporima Brisela na diverzifikaciji opskrbe kako bi se smanjila ovisnost o Rusiji, koja opskrbljuje 40 posto potreba Evropske unije (EU) za prirodnim gasom, te u slučaju prekida dotoka ruskog plina, u fokusu su zemlje proizvođači u Aziji, Bliskom Istoku i Sjevernoj Africi.

U opskrbi tečnim prirodnim gasom (LNG), koji Evropa koristi kao alternativu plinovodima, Katar i Sjedinjene Američke Države nalaze se na vrhu liste, a Alžir i Libija su povoljne zemlje u sjevernoj Africi, koje imaju direktnu liniju prirodnog gasa s evropskim kontinentom.

Iako Alžir nema potencijal u potpunosti zamijeniti ruski plin, u raspravama o transportu nigerijskog prirodnog gasa u Evropu preko Nigera, ova zemlja smatra se jednom od najvažnijih alternativa s potencijalom smanjenja ovisnosti EU-a o Moskvi.

Oko 40 posto evropskog uvoznog plina dolazi iz Rusije. U zemljama poput Finske, Njemačke, Poljske, Slovačke i Bugarske ta stopa prelazi 60 posto. Češka je pak potpuno ovisna o ruskom plinu.

Dok u Evropi traju rasprave o opskrbi plinom, prošle sedmice, alžirski ministar energetike i rudarstva Muhammed Arkab i nigerijski državni ministar za naftne resurse Timipre Sylva razgovarali su putem telekonferencije o projektu plinovoda koji bi omogućio transport nigerijskog prirodnog plina u Evropu preko Nigera i Alžira.

-Trenutna situacija u Alžiru-

Izvjesno je da bi moguće sankcije Rusiji zbog napetosti s Ukrajinom ugrozile evropsku opskrbu prirodnim gasom, zbog toga su oči trenutno uprte u Alžir, koji ima plinovodne veze s Evropom, zbog čega je jedan od najprikladnijih alternativnih ruta za opskrbu plinom.

Činjenica da Alžir, koji ima 2,3 biliona kubnih metara rezervi prirodnog gasa, može transportovati plin u Evropu uz pomoć podmorskih cjevovoda, prednost je u usporedbi s relativno skupim opcijama kao što je spot LNG.

Alžir cjevovodima izvozi tečni prirodni gas u Italiju, Portugal i Španiju, te u Turkiye i Grčku u manjim količinama.

Nedostatak infrastrukture u Alžiru za transport plina u velikim razmjerama za EU, koji ovisi o uvozu i troši oko 500 milijardi kubnih metara plina godišnje, zahtijeva od zemlje poduzimanje novih infrastrukturnih radova.

Količina plina transportovanog s afričkog kontinenta u Evropu plinovodima dosegla je 50 milijardi kubnih metara 2021., a ta količina je ispod kapaciteta Sjevernog toka I, koji je samo jedan od ruskih plinovoda koji dostavlja plin na evropski kontinent.

-Polje Hassi R’Mel glavno čvorište plinovda-

Alžir je prošle godine zabilježio historijski rekord s proizvodnjom od blizu 100 milijardi kubnih metara plina. Ova zemlja je lider u Africi s proizvodnjom od 81,5 milijardi kubnih metara u 2020. Slijedi Egipat s 58,5 milijardi kubika, Nigerija s 49,4 milijardi, te Libija s 13,3 milijardi kubika plina. S druge strane, proizvodnja u ostalim afričkim zemljama u istom je razdoblju iznosila 28,6 milijardi kubika.

Plin izvađen iz državnog gasnog Hassi R’Mel transportuje se u Španiju preko Maroka. Linija koja prolazi kroz Alžir, Maroko, Španiju i Portugal poznata je kao plinovod “Magrep-Europe”. Izgradili su je Bechtel i Saipem a duga je 1.620 kilometara i sastoji se od pet dionica. Početni kapacitet cjevovoda bio je 8,6 milijardi kubnih metara prirodnog gasa godišnje, što je kasnije prošireno na 12 milijardi kubnih metara.

Ovim cjevovodom u Evropu je 2020. godine isporučeno 3,67 milijardi kubnih metara plina, dok se ova količina u 2021. približila šest milijardi kubnih metara.

Međutim, plinovod Magreb-Europe zatvoren je 31. oktobra 2021. zbog pogoršanja diplomatskih odnosa između Maroka i Alžira. Alžir je najavio da neće obnoviti 25-godišnji ugovor o radu plinovod.

Podmorska linija prirodnog gasa između Alžira i Španije, koja je službeno otvorena 2011. godine, počinje od polja Hassi R’Mel u Medgazu i stiže do alžirske luke Beni Saf, odakle podvodno nastavlja put do Španije. Kopneni dio plinovoda dugačak je 547 kilometara, a podvodni dio 210 kilometara. Dok je 2020. godine s linije koja ima godišnji kapacitet od 10 milijardi kubika prirodnog plina prevezeno 5,39 milijardi kubika plina, procjenjuje se da će ta količina u 2021. godini premašiti osam milijardi kubika.

Transmediteranska linija plina, koja preko Tunisa stiže do Sicilije, a zatim do Italije, također počinje od polja prirodnog gasa Hassi R’mel. Linija ima godišnji transportni kapacitet od 33 milijarde kubnih metara. U 2020. ovom linijom je u Evropu prebačeno 11,44 milijarde kubnih metara plina, dok se uvoz gotovo udvostručio 2021. godine.

U Alžiru postoje četiri LNG postrojenja s ukupnim nominalnim kapacitetom od blizu 33 milijarde kubnih metara.

-EU razmatra svaku alternativu ruskom plinu-

Sohbet Karbuz, direktor za naftu i plin Unije energetskih kompanija mediteranskih zemalja, rekao je za AA da Evropa razmatra sve vrste alternativa za zamjenu ruskog plina.

Navodeći da u Evropi postoje mišljenja o kupovini dodatnog prirodnog gasa iz Sjeverne Afrike, LNG-a iz SAD-a i Katara, te prirodnog gasa iz Azerbajdžana, Karbuz je rekao: “Tvrdoglavost Evrope da ne povećava proizvodnju u vlastitom domu se nastavlja. Porast u polju Groningen je izuzetak. Evropa ima još dva aduta, ali to nije kratkoročno rješenje. Jedan je smanjenje potražnje za prirodnim gasom, a drugi je povećanje udjela biogasa, biometana i gasa vodonika u ukupnom plinu proizvodnje i potrošnje.”

Karbuz je naveo da se godinama raspravlja o pitanju dovođenja nigerijskog gasa na gasno polje Hassi R’Mel i njegovog transporta u Evropu. On je naveo da je projekat veoma teško realizovati iz više razloga, uključujući i opasnosti po zdravlje koje mogu izazvati nuklearna testiranja Francuske, posebno u nekim regionima na vjerovatnoj trasi plinovoda.

Karbuz je posebno istakao da Alžir ima značajan LNG kapacitet koji ne radi, ali je prioritet zemlje da ispuni svoje obaveze prema Španiji, dodajući da su Alžir, Libija i Egipat glavni izvori transporta gasa iz Afrike u EU.

Dodao je da ti resursi zaostaju u količini bez obzira na cijenu, s obzirom na sve veće energetske potrebe Evrope, te napomenuo da afrički prirodni plin neće biti dovoljan za Evropu, barem u kratkom roku, ali se može smatrati dijelom diverzifikacije ponude.