Palestina: Šta je sljedeće nakon kolapsa projekta “dvije države”?
Evropski ministri vanjskih poslova otvoreno i bez presedana su razgovarali u Briselu i kazali da je Trampova odluka u vezi sa Jeruzalemom predstavlja udarac za mirovni proces. Ono što se nisu usudili reći jeste to da je tzv. projekat “dvije države” potpuno srušen.
Odluka predsjednika Trampa koju je donio 6. decembra bila je ekvivalentna proglašenju smrti tzv. “rješenja za dvije države” koje je zasnovano na uspostavljanju održive palestinske države zasnovane na viziji predsjednika Busha. U međuvremenu, magazin Economist je na naslovnicu izbacio sliku predsjednika Georgea W. Busha s naslovom, “Gospodin Palestina”. Ironično, ali tačno deset godina poslje, Tramp je održao svoj šokantni govor o Jeruzalemu, koji mu je donio titulu “Gospodin Izrael”.
Bijela kuća pod Trampovom upravom gotovo da je dostigla nivo “slučajnosti” sa onim što je izraelski premijer želio postići u pogledu ukopavanja šansi za uspostavljanje palestinske države. Da je Natanjahu želio da prihvati palestinsku državu, to bi učinio tokom Bušovog ili Obaminog mandata, ali šta ga je natjeralo da to prihvati tokom mandata svog saveznika Trampa?
Najveći problem u ovom trenutku su Evropljani, jer je zvanični Vašington doveo evropska ministarstva vanjskih poslova u dilemu kada je oglasio kraj mogućnosti za postizanje palestinske države. Evropska ministarstva inostranih poslova su navikla na optimizam s obzirom na postojanje pregovora koji bi doveli do rješenja zvanog “dvije države”. Alternativa ovoj opciji u očima Evropljana jeste okončanje bilo kakvog govora o političkom rješenju za palestinsku stvar i otvaranje vrata oružanih sukoba.
Palestinska strana sada mora položiti sve nade u geografske granice koje će sačinjavati granicu “državu” u nekim područjima koja se nalaze iza zidova, između naselja i među vojnim zonama koje uspostavljene putem okupacije Zapadne obale. To je tako ako Palestinska uprava bude željela da nastavi pregovore u narednim godinama. Međutim, da li će Izraelci u budućnosti naći mračnog i frustriranog palestinskog predsednika kakav je Mahmud Abas? Poslje doručka s Natanjahuom u Briselu, evropski ministri vanjskih poslova su najavili da će odbiti da se pridržavaju odluke američkog predsjednika, te da će se nastaviti pridržavati projekta “dvije države”. Međutim, problem leži u činjenici da se nikada nisu usudili osvrnuti ili pozabaviti ovim slučajem bez uplitanja SAD-a.
Imajući u vidu nesebičnost Trampovog ponašanja, bilo bi pošteno da se donosioci evropskih politika ne izuzmu od njihove odgovornosti u svemu. Oni su, na ovaj ili onaj način, učestvovali u prodaji palestinskog naroda obmanjujući ih u pogledu postojanja mogućnosti osnivanja “održive” palestinske države kroz pregovore sa krutim izraelskim rukovodstvom. Tokom proteklih 25 godina, Evropa se nije ni jednom usudila pritisnuti ekstremne desničare u izraelskoj vladi. Rezultat toga je da palestinska vlada danas nema šta da kaže svom narodu.
Moramo priznati da Evropa nije bila spremna djelovati ili čak uložiti minimalni pritisak na nefleksibilnu izraelsku stranu, a kao rezultat toga u određenoj mjeri je doprinjela u eliminisanju šansi za uspostavljanje palestinske države, čak ni formalne standarde koji nemaju suverenitet, kako je predlagao George W. Bush. Upravo je zbog ovoga mirovni proces na Bliskom istoku tokom 25 godina bio ništa drugo do prodavanje iluzija i guranja palestinske države u zamku ili kavez.
Danas, palestinski narod stoji na oštrom povratku na put, nakon što su obećanja političkog rješenja ugašena, tzv. rješenje “dvije države” je potpuno srušeno i nema načina da se kroz pregovore dođe do Jeruzalema. Rezultat nakon 25 godina američkih sponzorskih slogana i evropske podrške jeste to da se palestinske zastave lepršaju nad iscjepkanim teritorijalnim područjima, dok je najvažniji prioritet i zadatak palestinske vlade da situaciju održi mirnom za izraelsku vladu, a da svome narodu ne dadne ni sekundu nade. Bez Evrope koja je voljna da izvrši hitan i hrabar pregled svog hroničnog i labavog odnosa spram izraelske okupacije, te razmotri alternativne opcije nakon kolapsa dvosmjernog projekta, izjave u Briselu o palestinskoj državi ostaju prazne, bespomoćne i daleko od stvarnosti.
Autor: Hossam Shaker
Izvor: middleeastmonitor
Za Akos.ba preveo Fahrudin Vojić
