Pola vijeka tri velika djela: Derviš i smrt, Kameni spavač i Pobune
Prije tačno 50 godina objavljene su knjige Derviš i smrt, Kameni spavač i Pobune, a njihova pojava zauvijek je promijenila književnost jugoslovenskih prostora. Piše: Jasmin Agić
Tri knjige, Derviš i smrt, Kameni spavač i Pobune predstavljauju prekretnicu u bosanskohercegovačkoj književnosti zbog mnogo razloga, ali svakako je najvažniji činjenica da je tim knjigama posebnost „bosanskog duha“ postala prepoznatljiva u jugoslovenskom kulturnom i književnom prostoru. Za razumijevanje značaja pojave ova tri naslova neophodno je razumjeti političko-ideološki kontekst vremena u kojem su prvobitno objavljene, jer se sve tri knjige, na neki način, kritički odnose prema duhu vremena i vladajućim političkim i estetskim dogmama. Autori knjiga Meša Selimović, Mak Dizdar i Derviš Sušić pisci su bogatih opusa, ali činjenica da su svoje umjetnički najvrednije knjige objavili u istoj godini nije nimalo slučajna.
Godina u kojoj su knjige objavljene – 1966. – bila je godina u kojoj počinje da se ostvaruje najavljena decentralizacija političkog života i relativna demokratizacija privrednog i društvenog konteksta Jugoslavije, kaže profesorica Anisa Avdagić. Reforme nisu dugo potrajale, ali godina je značajna jer je predstavljala tačku u kojoj se završilo privremeno razdoblje političkog terora i ideološkog dogmatizma.
Opširnije na portalu Al Jazeere.
