„Kitabu-l-Mae“ – prva medicinska enciklopedija u historiji

‘Knjiga o vodi’ (Kitabu-l-Mae) je naslov prve medicinske enciklopedije uređene po alfabetnom redu u historiji.

Otkrivena je u novije vrijeme u Alžiru, a ponovno štampana u Omanu. Novo izdanje ove vrijedne knjige je pregledao dr. Hadi Hamoudi, a izdavač je Ministarstvo nacionalnog blaga i kulture iz Omana.

Autor knjige je Ebu Muhammed Abdullah ibn Muhammed El-Ezdi, poznat i kao Ibnu-z-Zehebi iz Valencije, Endelus (preselio na ahiret 466. godine po Hidžri, tj. 1033. po gregorijanskom kalendaru).  Rođen je u gradu zvanom Suhar u Omanu. Preselio se u Basru, a potom u Perziju gdje je izučavao medicinu kod Ibn Sinaa i Birunija. Kasnije je otišao prvo za Jerusalem, a potom se nastanio u Valenciji. ‘Knjiga o vodi’ je ime dobila po tome što je upravo voda prva riječ koja se u njoj spominje.

Ovo djelo ima preko 900 stranica. Ispod svakog slova arapskog alfabeta, nalazi se naziv bolesti, njen lijek, te fiziološki tretman ili procedura liječenja. Radi se o prvoj zabilježenoj alfabetskoj klasifikaciji medicinskih termina u historiji.

U ovoj enciklopediji, Ibnu-z-Zehebi ne samo da spominje nazive oboljenja, već i brojne originalne ideje o funkcijama ljudskih organa. On čak pojašnjava proces nastajanja vida u oku, istakavši da se tu radi o obradi slika koja prvo prolazi kroz zjenicu oka i pogađa nerve zadužene za vid. Mozak, potom, slike iz oba oka sjedinjuje u jednu sliku i pohranjuje je u pamćenje. Ovo tumačenje je veoma slično teoriji vida od Ibnu-l-Hejsema koji je na ahiret preselio 1040. godine, svega trideset i tri godine prije smrti Ibnu-z-Zehebija. Međutim, nije poznato da li su se njih dvojica ikada susreli.

„Knjiga o vodi“ opisuje i liječenje (uglavnom pomoću biljaka) velikog broja oboljenja. Takođe sadrži upute za liječenje fizioloških simptoma. Glavna ideja kojom se autor vodi jeste da proces liječenja mora započeti od unosa kontrolisane količine i vrste hrane i redovne tjelovježbe. Ukoliko se oboljenje ne otkloni, tada započeti s primjenom specifičnih pojedinačnih lijekova, a ako i to ne pomogne, liječnik treba da koristi medicinske proizvode.

Izvor: islamic-study.org

Za Akos.ba pripremio: Nedim Botić