Jajce, muzej pod vedrim nebom
Pripremila :Elvira Leka, Furaj.ba
Međutim, ponos Jajca nije samo vodopad, to su i plivska jezera, udaljena svega par kilometara od centra. Veliko i Malo plivsko jezero su pravi raj za one koji su zaljubljeni u ribolov i rekretivne sportove tipa kajaku i kanuu na mirnim vodama. Uz jezera su izgrađeni tereni za odbojku, staze za šetnju ili vožnju bicikla, a oni koji nisu pobornici sporta uvijek mogu uživati u roštilju na predivnim izletištima pored jezera.
Pažnju privlače i vodenice na Plivi, izgrađene između Velikog i Malog jezera. Datiraju još iz srednjeg vijeka, a kažu da ih je bilo 33. U njima se mljelo žito, a usluga nije naplaćivana u novcu nego se uzimala desetina samljevenog žita. Vodenice su uglavnom posjedovali bogati seljani ili su pripadale selu. Zanimljivo je istaći da je ovaj turistički adut Austro-Ugarska koristila kao motiv za zvaničnu razglednicu Monarhije. Mlinovi na Plivi su 2009. godine proglašeni nacionalnim spomenikom BiH.
Jajce, danas grad sa izrazito bogatom historijom svjedoči o brojinim previranjima i postojanju bosanske države. U pisanom dokumentu prvi put pominje 1396. godine kada se vojvoda bosanskog kraljevstva i herceg splitski Hrvoje Vukčić Hrvatinić, osnivač ovog grada, naziva jajačkim (“Conte di Jajcze”). Nakon njegove smrti 1416. godine, grad je prešao u posjed kraljevske bosanske porodice Kotromanić, koji su ga pretvorili u jedan od svojih stolnih gradova.
Grad je često mijenjao vladare, a tvrđava u Jajcu je posljednja koja je pala u ruke Osmanlija. Tvrđava se nalazi u sklopu srednjovjekovnog kompleksa grada na nadmorskoj visini od 470 m, a pretpostavlja se da je postojala još u 13.-om stoljeću. Na jugozapadnom dijelu tvrđave nalazi se portal sa kraljevskim grbom. Nastanak portala datira između vladavine Tvrtka II i do kralja Stjepana Tomaševića, koji definitivno preseljava kraljevski dvor u Jajce 1421. godine.
Ovaj muzej pod vedrim nebom ima više od 22 nacionalna spomenika, od kojih je 10 nulte kategorije. Jedan od njih su katakombe iz 14. stoljeća, po čemu su jedinstveni u BiH. Radi se o podzemnoj crkvi, kripti koja je izgrađena ili adpatirana u vrijeme vojvode Hrvoja Vukčića Hrvatinića, a koja se nalazi unutar gradskih zidina. Još jedan bitni momenat jeste da je u ovom prelijepom gradu 29. novembra 1943. godine održan AVNOJ čime se Bosna i Hercegovina potvrdila kao ravnopravna federalna jedinica unutar Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije, a u Jajcu možete posjetiti i Dom AVNOJ-a.
Foto: Amir Bašimamović
