Džamija hadži Ismaila, jedina očuvana u Nikšiću: Preživjela i miniranje ’93.

 U crnogorskom gradu Nikšiću, nekada je postojalo devet džamija. Danas, jedina očuvana je Džamija hadži Ismaila, koju vjernici u ovom gradu čuvaju i održavaju, jer je za njih ona stub vjere.

Džamija hadži Ismaila, koja je danas pod zaštitom Zavoda za zaštitu kulturno-istorijskih spomenika Crne Gore, 1993. godine preživjela je miniranje, kada je ispod minareta bio postavljen dinamit.

U Grudskoj Mahali u Nikšiću, gradu sa većinskim pravoslavnim stanovništvom, nalazi se Džamija hadži Ismaila. Veoma je jednostavne građe, sa minaretom visokim 15 metara. Na ulazu u džamiju, ekipu Anadolu Agency dočekao je Mirsad Agović, mutevelija, odnosno upravitelj vakufa.

– Kulturno-istorijski spomenik Crne Gore –

U razgovoru, Agović je govorio o istorijatu džamije, aktivnostima koje danas sprovodi Islamska zajednica, kao i o odnosima među religijama u gradu.

„Obnovljena je 1804. godine. Obnovio je hadži Ismail Lekić. On je iste godine napravio i most na Dukli, koji se zove Hadži Ismailov most, pa se tako i ova džamija zove Hadži Ismailova džamija. Ova džamija je u cjelini ista kao što je i on obnovio, samo je dodata abdesthana i prostorija za mekteb. Džamija je dosta puta obnavljana. Zadnje obnavljanje u cjelini je bilo sedamdesetih godina prošlog vijeka. Tada je to obnavljanje finansirala Islamska zajednica, a izvođač radova je bio Zavod za zaštitu kulturno-istorijskih spomenika Crne Gore. Pošto je ova džamija pod zaštitom kulturno istorijskih spomenika, bilo kakvi radovi ako žele da se izvode, mora se tražiti dozvola od Zavoda“, kaže Mirsad.

Ističe da postoji plan za renoviranje džamije, kao i harema. Govoreći u kakvom je stanju nekada bila Džamija hadži Ismaila, Agović podsjeća da je u turbulentnom vremenu preživjela miniranje.

„Džamija je bila zapuštena tokom komunizma. Zadnji efendija je bio sedamdesetih godina prošlog vijeka. Devedesetih godina pokušano je miniranje džamije, tačnije 1993. godine, kada je pod minaret postavljen dinamit. Bio je pokušaj da se sruši džamija, ali Allah nije dao da se sruši džamija. Sva stakla na obližnjem Domu zdravlja su bila popucala, ali na džamiji ništa nije bilo, osim što je malo zid bio ispucao“, kaže Agović.

On podsjeća da zahvaljujući džematlijama i Islamskoj zajednici, muslimani u Nikšiću imaju priliku i da imaju svoj vjerski objekat. Raduje ga i odnos pravoslavaca prema džamiji danas.

„U Nikšiću je nekada bilo oko osam hiljada muslimana vjernika. Danas nema toliko. Tokom devedesetih većina ljudi se odselila. Tokom rata u BiH i bivšoj Jugoslaviji dosta se ljudi odselilo, sada ima oko 250 porodica u Nikšiću. Ja sam najstariji džematlija, a raduje me što omladina sve više dolazi. Dosta ljudi druge vjere, pravoslavaca, pita mogu li da uđu u džamiju, dođu kod nas. Kažu kako toliko godina žive u Nikšiću, a nisu ušli u džamiju i mene to raduje. Jer pravi Nikšićani, starosjedioci Nikšića, nikada nebi uradili šta je urađeno 1993. godine na našoj džamiji“, kaže Agović.

– Bez stalnog imama –

Džamija hadži Ismaila i sva imovina IZCG u ovom gradu, dio su Odbora IZCG Podgorica. Agović se pak nada da će ova džamija konačno dobiti imama koji će tokom svih pet vaktova namaza biti u džamiji.

„Mi smo 2008. godine odradili komplet ogradu oko džamije. Jedan dio je finansirao rahmetli Faruk Osmanagić, a dio Islamska zajednica. Sami se snalazimo, nemamo nikakvih sponzora. Sve što radimo, radimo sami. Raduje me što imamo džemata, ali još nismo u mogućnosti da imamo efendiju koji će biti stalno u Nikšiću, da džamija bude otvorena svih pet vaktova namaza. Džamija je otvorena tokom džume, za vrijeme Ramazana na teravije, kao i na Bajram. Što se naše džamije tiče, nikada bolje nije bio nego sada. I groblje i džamija, to smo uspjeli našim zajedničkim radom džemata i odbora“, ističe Agović.

– Nekada bilo devet džamija –

U Grudskoj mahali nekada je živjelo najviše muslimanskih porodica. Naseljavajući Nikšić, muslimani koji su se tu naselili, počeli su i sa izgradnjom džamija. Širenjem grada van zidina Bedema, broj takvih objekata se povećavao tako da su u samom gradu postojale četiri džamije, dok ih je pet bilo u nešto široj okolini Nikšića. U gradu su postojale Donjogradska, Pašina džamija, Hadžidanuša i Hadži Ismailova, dok su u okolini Nikšića bile džamija u Nudolu, džamija u Kazancima Golija, džamija u Crkvicama, džamija u Goranskom i džamija u Grahovu.

„Na prostoru Nikšića je nekada bilo devet džamija. Pet je bilo na seoskom prostoru, a četiri na teritoriji grada. Tako da je ovo ostala jedina džamija. Mi smo dobili neke slike da su ove džamije bile do 1941. godine. Džamija je u centru grada. Zidovi džamije debeli su preko metra. Minaret džamije visok je 15 metara“, kaže Agović.

Dok je Džamije hadži Ismaila, biće i islama u Nikšiću, poruka je Agovića.

„Ova je džamija specifična što je napravio Nikšićanih hadži Ismail, iz plemena Mekića. On je napravio i obnovio. Specifičnost je što je ona stub islama u Nikšiću. Jer da su nam još nju srušili, šta bismo? Vjerujte, to je stub islama. Jer, dok ona postoji, biće islama u Nikšiću“, poručuje Agović.