Drama uoči Austro-Ugarske okupacije: 140 godina od smrti muftije Karabega

Smjena kultura, imperija i društvenih vrijednosti koja je dogovorena na Berlinskom kongresu jedan je od najvećih šokova kojeg su preživjeli stanovnici Bosne i Hercegovine. Ovo se ponajviše odnosi na muslimanski dio bosanskohercegovačkog društva. Dok se u Sarajevu slave i veličaju vođe otpora Austro-Ugarskoj okupaciji kao što su pljevaljski muftija Šemsekadić, Salih ef. Vilajetović poznatiji kao Hadži Lojo, šejh Hadžijamaković, Abdulah ef. Kaukčija i drugi u Mostaru se uoči ulaska Austro-Ugarske vojske odigrala prava historijska drama.

Muftijino tragično ubistvo, do kojeg je došlo 2. augusta 1878. godine,  označava i kraj višestoljetne osmanske vladavine u Mostaru. Kao što je poznato, nakon toga započinje i jedna potpuno nova historijska epoha u kojoj će se Bosna i Hercegovina naći u okvirima Austro-Ugarske monarhije.

Sarajevo je palo 19. augusta 1878. godine nakon teških borbi i žestokog otpora, a u Mostar su se okupacione snage ušetale bez ispaljenog metka 05. augusta 1878. godine. Jedine žrtve smjene imperija u Mostaru su bile muftija Karabeg, te mostarski kajmekam, mutesarif i kadija.

Više je autora koji su se bavili likom i djelom Mustafe Sidki ef. Karabega. Ističe se muftijina biografija, napisana od strane njegovog učenika hafiza Abdulaha ef. Riđanovića. To djelo je obradio i za štampu priredio akademik Omer Nakičević. Dosta bitnih podataka o muftiji Karabegu, pogotovo o njegovoj uglednoj mostarskoj porodici, u svojim naučnim radovima prezentirao je orijentalista i historičar Hivzija Hasandedić. Uz to, treba napomenuti da su život i smrt muftije Karabega bili inspiracija za značajna djela bosanskohercegovačkih književnika Nedžada Ibrišimovića i Ibrahima Kajana.

O liku i djelu muftije Karabega razgovaramo sa doc. dr. Farukom Taslidžom, šefom Odsjeka za historiju na Fakultetu humanističkih nauka Univerziteta “Džemal Bijedić” u Mostaru.

Više na portalu Al Jazeere.