22. juli 1993: Dan kada je na Sarajevo palo 3.777 granata
Na današnji dan, 22. jula 1993. godine, Sarajevo je pretrpjelo najteži artiljerijski napad tokom čitave opsade – čak 3.777 granata ispaljeno je na grad u samo jednom danu. Bio je to sumorni rekord koji je ostao upisan kao simbol brutalnosti agresije i opsade glavnog grada Bosne i Hercegovine.
Granate su sručene bez milosti, nanoseći ogromnu štetu civilnoj infrastrukturi, kulturnim i vjerskim objektima, bolnicama, ali prije svega – životima nedužnih ljudi. Taj dan, kao i mnogi drugi tokom opsade, ostao je urezan u sjećanje Sarajlija kao jedan od najcrnjih trenutaka modernog ratovanja u Evropi.
Opsada Sarajeva, koja je trajala 1.425 dana – od 5. aprila 1992. do 29. februara 1996. – najduža je opsada jednog glavnog grada u novijoj historiji. Tokom te četiri godine, grad je bio potpuno okružen srpskim snagama koje su naslijedile arsenal Jugoslovenske narodne armije: 250 tenkova i 120 minobacača raspoređenih u brdima oko Sarajeva svakodnevno su sijali smrt i strah.
U prosjeku, na Sarajevo je dnevno padalo 329 granata. Napadi nisu birali mete – granatirani su redovi za hljeb, vodu, tržnice, bolnice, škole i džamije. Jedan od najsurovijih zločina dogodio se 5. februara 1994. godine na pijaci Markale, kada je u masakru počinjenom srpskom granatom ubijeno 68, a ranjeno više od 140 građana Sarajeva.
Ukupan broj ubijenih tokom opsade iznosi oko 12.000 ljudi, među kojima je bilo više od 1.500 djece. Više od 50.000 ljudi je ranjeno.
Ipak, i u tim najtežim danima, grad nije poklekao. Otpor, dostojanstvo i snaga običnih građana, ljekara, nastavnika, umjetnika i boraca, ostali su vječni simbol borbe za život i slobodu.
Opsada Sarajeva završila je formalno 29. februara 1996. godine, ali posljedice tog perioda, kako fizičke tako i psihološke, i danas su duboko prisutne.
Posebno značajan segment otpora bila je i borba za opstanak putem zračnog mosta koji je uspostavljen na sarajevskom aerodromu – najduži takav most u historiji vazduhoplovstva nakon onog u Berlinu. U prosjeku je dnevno sletjelo između 20 i 25 aviona, donoseći humanitarnu pomoć i prevozeći ranjene civile. Iako ta pomoć nije bila dovoljna da zadovolji sve potrebe opsjednutog grada, bila je ključna za preživljavanje.
Danas, više od tri decenije kasnije, Sarajevo se sjeća. Ne zbog gorčine, već zbog obaveze da se ne zaboravi – da se žrtve poštuju, istina čuva i da se zločin nikada i nikome ne ponovi.
Akos.ba
