Ovog ramazana posjetite Sarajevo – evropski Jerusalem
Poznata nam je izreka da je u putovanju bereket (blagoslov). Vrhunac ove istine možemo doživjeti kada za putovanje odaberemo poseban period u godini i posebno mjesto.
Ramazan je najblagoslovljeni mjesec u islamskom kalendaru i putovanje u njemu, upoznavanje drugih država, naroda i njihovih običaja predstavlja izuzetnu priliku za duhovni rast.
Ako niste do sada imali priliku posjetiti Bosnu i Hercegovinu i njen glavni grad preporučujemo vam da to uradite u toku ramazana jer Sarajevo, odnosno njegov najstariji dio, Baščaršija, u ramazanu živi na poseban način.
Uske ulice Baščaršije koja je izgrađena u Osmanskom periodu isprepletene su dućanima, zanatskim radnjama, restoranima, kafićima, džamijama, nacionalnim spomenicima… Sve to objedinjuje miris somuna, iftara iz restorana, učenje Kur’ana u džamijama – mukabela kojoj vjernici prisustvuju i u dvorištima džamija, teravije i top sa Žute tabije koji oglašava kraj posta…
Katolička katedrala, pravoslavna crkva, sinagoga i džamije
Malo je glavnih gradova u Evropi koji baštine kulturu četiri velike monoteističke religije. Sarajevo je jedan od rijetkih gradova u svijetu gdje se istovremeno mogu čuti ezan (poziv muslimanima na molitvu sa munare) i crkvena zvona sa katoličke katedrale i pravoslavne crkve. U krugu od jednog kilometra nalaze se dvije sinagoge (sefardska i aškenaska), velika katolička katedrala, stara pravoslavna crkva izgrađena prije 1539. godine i velika saborna pravoslavna crkva i desetine džamija.
Više na visitsarajevo.ba
Pored bogate arhitekture Sarajevo, kao i Bosna i Hercegovina, kroz historiju očuvalo multietnički i multireligijski život. Sarajevo je u svjetsku žižu javnosti dospjelo 28.06.1914. godine kad je izvršen atentat na Austor-ugarskog prestolonasljednika Franca Ferninada. To je bio pucanj koji je označio početak Prvog svjetskog rata. U Drugom svjetskom ratu Bosna i Hercegovina bila je pod okupacijom Nezavisne države Hrvatske koja je bila dio nacističke Njemačke. Bošnjaci, većinsko muslimansko stanovništvo se već u ljeto 1941. godine pobunilo protiv ubijanja Jevreja, Roma i Srba kroz potpisivanje El-Hidajinih rezolucija. Dokumentovani su brojni slučajevi sakrivanja Jevreja u kuće bogatih i uglednih Bošnjaka.
Spašavanje Jevreja u okupiranom Sarajevu postala je inspiracija amerčkim Jevrejima da se suosjećaju sa muslimanima i zajedno sa njima da se bore protiv islamofobije.
Na ovoj slici prikazana je sarajka Zejneba Hardaga koja sa sobom vodi Jevrejku Rivku Kavillo i njenu djecu u Sarajevu 1941. godine. Dok hodaju zajedno, Zejneba svojom maramom sakriva žutu zvijezdu na Rivkinoj ruci, što je znak raspoznavanja Jevreja. Zejnabina porodica je primila porodicu Kavillo da žive s njima u njihovoj kući, sve dok Josef Kavillo nije ženu i djecu preveo na sigurniju lokaciju. Nakon toga, Hardage su skrivale Josefa uprkos tome što se u blizini nalazio centar Gestapoa, i uprkos upozorenjima da će svako ko skriva Jevreje biti ubijen. Kasnije se i Josef pridružio svojoj porodici i oni su svi preživjeli Drugi svjetski rat.
Jedan od najuspješnijih sarajevskih gradonačelnika i idejni kerator bosanskohercegovačkog industrijskog holdinga Energoinvesta koji je zapošljavao 50 000 ljudi Emerik Blum bio je Jevrej koji preživio nacističke logore.
U Sarajevu se nalazi i najveće Sefardsko groblje u Evropi, a sarajevski Jevreji su sačuvali svoj jezik ladino – mješavina hebrejskog i španskog.
Ovim činjenicama treba dodati priču o sarajevskoj Hagadi- jevrejskoj knjizi koju su donijeli sa sobom iz Španije koja je preživjela Drugi svjetski rat i brutalnu opsadu Sarajeva kad se fašizam ponovo vratio na evropsko tlo.
Malo se zna o tome da je jedan od najvećih pravoslavnih hramova na Balkanu građen na incijativu stanovnika Sarajeva. Crkva je napravljena 1874. godine po odobrenju sultana Abdula Aziza. Iako je u proteklom ratu Sarajevo bilo u opsadi srpske vojske 44 mjeseca ova crkva, kao i ostali vjerski objekti su sačuvani.
Katolička katedrala u ulicu Ferhadija izgrađena je 1898. godine što predstavljalo uticaj nove evropske vlasti koja je smjenila četiri stoljeća Osmanske vladavine. Za 40 godina vladavina Austo-ugarske monarhije u Bosnu i Hercegovinu se uselilo preko 100 000 osoba iz različitih dijelova Asutor-ugarske i iz drugih država. Na ovaj način bosanskohercegovačko društvo je dobilo novi kolorit formiranjem zajednica Austrijanaca, Nijemaca, Čeha, Poljaka, Mađara, Ukrajinaca, Rusina, Slovaka te Jevreja Aškenaza.
Najveća džamija u Bosni i Hercegovini koja je izgrađena u periodu Osmanske vlasti jest Gazi Husrev-begova džamija na Baščaršiji. Kvadratnog je oblika, ukrašen kupolom prečnika 13 metara, šadrvanom u dvorištu i munarom visokom 26 metara. Begova džamija, kako je u narodu zovu, izgrađena je 1530. godine. To je prva džamija u svijetu koja je dobila električno rasvjetu 1898. godine.
Pored džamije je Sahat kula, jedina u svijetu koja još uvjek vrijeme mjeri po ala turca.
Sarajevska stara gradska jezgra ima dvije sinagoge. Prvu su izgradili Jevreji Sefardi koji su iz Španije izbjegli u Osmansko carstvo. Do Drugog svjetskog rata jedna od najbrojnijih jevrejskih zajednica na Balkanu živjela je upravo u Sarajevu.
Drugu sinagodu su izgradili Jevreji Aškenazi koji su Sarajevo počinju doseljavati nakon Austro-ugarske okupacija Bosne i Hercegovine 1878. godine. Kad je izgrađena 1902. godine bila je treća po veličini u Evropi.
Smještena je na lijevoj obali Miljacke između mostova Drvenija i Ćumurija. Projektovao je Karl Paržik češki arhitekt koji dao pečat urbanom razvoju Sarajeva za vrijeme Austro-ugarske. Projektovao je i gradsku Vijećnicu, Zemaljski muzej, zgradu Fakulteta islamskih nauka i mnoge druge objekte.
Ako odaberete Sarajevo za posjetu ovog ramazana ili ljeta zasigurno će te obogatiti svoje životno iskustvo. Proživjeti će te jedinstveno ramazansko iskustvo, a tu su muzeji kroz koje možete vidjeti razvoj civilizacije na tlu Bosne i Hercegovine od prahistorije do kraja 20. stoljeća od čega su muzeji vezani za ratne godine 90-tih najinterensantniji turistima.
Sarajevo je grad kojeg je na početku 20. stoljeća obilježio atentat koji je bio povod početka Prvog svjetskog rata, a na kraju stoljeća najduža opsada glavnog grada u modernoj historiji kojoj je predhodila zimska olimpijada 1984. godine što je predstavljalo vrhunac razvoja ovog grada.
U narednim tekstovima ćemo pisati o ramazanskoj atmosferi u Sarajevu i islamskoj umjetnosti i arhitekturi u Sarajevu.
#sarajevo_in_ramadan
Linkovi:
Za Akos.ba piše: Voloder Sanadin
