Lim, Glas Sandžaka i Sandžak – prvi bošnjački listovi u Sandžaku
Da su bošnjački intelektualci iz Sandžaka bili veoma aktivni nakon raskida sa maticom Bosnom i Hercegovinom nakon okupacije od strane Austro-Ugarske 1878. godine, govore činjenice koje ukazuju na postojanje nekoliko časopisa nastalih neposredno nakon pripajanja Sandžaka Crnoj Gori i Srbiji, među kojima posebno treba istaći “Lim”, “Glas Sandžaka” i “Sandžak”.
Protiv izoliranosti Bošnjaka
Prvi časopis za politiku, kulturu i ekonomiju bio je „Lim“, a prvi njegov broj izašao je 1. jula 1909. godine u Pljevljima. Pokretač ovog časopisa bio je Mehmed Kamil, a on je također i uređivao tematiku ovog lista. Cilj časopisa je bio povezati Bošnjake iz Sandžaka kroz pisanu riječ. Drugi časopis Bošnjaka iz Sandžaka pokrenut je u Sarajevu pod nazivom „Glas Sandžaka i Crne Gore“. Urednik ovog lista bio je Asim Hodžić, koji nije uspio da održi ovaj časopis, te je on izašao u četiri broja. Ipak, „Lim“ i „Glas Sandžaka i Crne Gore“ imali su zajedničke ciljeve, prije svega podizati svijest Bošnjaka iz Sandžaka, kao i zaustavljanje izoliranosti Bošnjaka, kojima je tih godina sasvim sigurno falio ozbiljan časopis koji će zastupati njihove interese. Također, u istu svrhu osnovan je list „Sandžak“ 1. februara 1932. godine. Glavni slogan ovog lista koji je izlazio u Prijepolju bio je „list za ekonomsko i političko podizanje Sandžaka“, što govori šta je ustvari bila svrha ovog lista. Ovaj časopis izlazio je šest godina u kontinuitetu, a tokom svog egzistiranja za ovaj list je pisao veliki broj istaknutih bošnjačkih intelektualaca. Ipak, časopis je zabranjen, a dvije godine nakon što nije bilo ozbiljnijeg bošnjačkog glasila na teritoriji Sandžaka, sa radom je počeo ponovo „Glas Sandžaka“ čije utemeljitelj tada bio Rifat Burdžević Tršo, koji važi za jednog od najistaknutijih bošnjačkih intelektulaca tokom Drugog svjetskog rata. Glavni urednik „Glasa Sandžaka“ bio je Hakija Zejnilović.
Zabrane i cenzure
Ubrzo nakon što je ponovo pokrenut „Glas Sandžaka“ je ubrzo bio zabranjen, a zvanično glasilo za područje Sandžaka postaje časopis pod nazivom „Vijesti“ koji je bio u službi tadašnje vlasti. Naime, turbulentan kakav je bio period za vrijeme i nakon Drugog svjetskog rata odrazio se i na medijske slobode, što svakako ne treba čuditi, Ipak, u narednim godinama u nekoliko gradova Sandžaka izlazili su razni listovi, koji su imali za cilj informisati Bošnjake Sandžaka o aktuelnim događajima, a potrebno je izdvojiti časopis „Bratstvo“ u Novom Pazaru, „Jedinstvo“ u Sjenici, te „Polimlje“ u Prijepolju. Nazivi časopisa govore nam u čijoj su službi bili, te da ne možemo govoriti o eventualnoj promociji bošnjačkog identiteta u njima, međutim važno je njihovo postojanje, zbog informisanja javnosti u Sandžaku. Danas, mnogo godina poslije, situacija je znatno bolja, veliki je broj portala širom Sandžaka koji iako politički podijeljeni imaju zajednički cilj, promovisanje i njegovanje bošnjačke tradicije.
Za Akos.ba piše: Admir Lisica
