Iskusite ramazansku atmosferu u Sarajevu

Svaki grad ima periode u kojema privlači najveći broj posjetilaca i u kojima iskazuje svoju raskoš na najvećem nivou.  Za Sarajevo je to upravo ramazan koji predstavlja jedan od najprivlačnijih turističkih motiva glavnog grada Bosne i Hercegovine.

U Sarajevu, kao i u drugim većim gradovima Bosne i Hercegovine ramazan, nije samo post, nego je duh ramazana prisutan u gotovo svim društvenim elementima od porodičnih druženja, organizacije dnevnih i noćnih aktivnosti, specifične kuhinje, običaja, arhitekture, međureligijskih odnosa i kulture.

Ramazanska atmosfera je mamac za turiste i nemuslimane jer ramazanski ambijent možete osjetiti, vidjeti i u njemu učestvovati.

Iftari, teravije, mukabele

Iftari (večera kojom se završava post) se realizuju u kućnom ambijentu ili u restoranima ili na javnim mjestima kad je ramazan u toplijem dijelu godine. Upravo su iftari na Baščaršiji uz zvuk topa sa Žute tabije i ezana sa munara posebnost Sarajeva. Mnogobrojni ugostiteljski objekti na Baščaršiji nude jela bosanske kuhinje sa elementima Orijenta. Stol viška  je teško pronaći pa zbog toga je rezervacija obavezna. Osim bosanskih restorana u Sarajevu su prisutni i arapski, turski i albanski restorani.

Nakon iftara vjernici se spremaju za teraviju-namaz koja se klanja samo u ramazanu, nakon pete dnevne molitve. Prednost Baščaršije i njenih mnogobrojnih džamija je višestruka između ostalog i zbog mogućnosti izbora džamije za obavljanje teravije. Izbor je šarolik. Od dvije džamije u kojima se klanja najduže, oko dva sata. U njima imam na teraviji prouči po jedan džuz (20 stranica Kur’ana), do džamija u kojima imami uče kraće. Također, možete birati da li ćete klanjati unutar džamija, na sofama ili u dvorištvu Begove džamije.

Nakon teravije druženja se nastavljaju u mnogobrojnim ugostiteljskim objektima na Baščaršiji od kojih jedan dio radi ramazanski režim, od iftara do sehura.

Mukabela je zajedničko učenje Kur’ana u toku ramazana čiji termin zavisi od džamije do džamije. Najposjećenija je mukabela pred ikindiju u Begovoj džamiji čije dvorište bude ispunjeno brojnim vjernicima.

Posbenost Sarajeva je i ženska hafiska mukabela u Hadžijskoj džamiji (kod Inat kuće).

Ramazanski somuni

Svaki muslimanski narod ima svoju karakterističnu kuhinju koja upravo u ramazanu pokazuje svoju najveću raskoš. Tako je i sa bosanskom kuhinjom. Galavno obilježje ramazana, odnosno iftara u Sarajevu jesu somuni – posebno pecivo koje se priprema samo u ramazanu.

Dugi redovi ispred mnogobrojnih pekara u starom dijelu grada su uobičajna pojava u prediftarsko vrijeme.  Za strance i goste iz drugih dijelova Bosne i Hercegovine to predstavlja neuobičajan prizor.

Među najpoznatije pekare ubraja se pekara Poričanin kod Bakijske džamije u blizini Sebilja, pekara na Alifakovcu, te pekara Imaret pored Sahat kule itd.

Svaka pekara ima svoju tajnu pripremanja ramazanskih somuna koji se po okusu i mirisu prepoznatljivi.  Obavezni sastojak somuna je ćorokot. Peku se na temperaturi do 500 stepeni Celzijusa, minutu do dvije.

Tradicija pravljenja somuna se vezuje za dolazak Osmanlija sa sultanom Mehmedom el-Fatihom, a sarajevski vakif Gazi Husrev-beg je somun uveo u ishranu vojnika.

Bašcaršija, Begova džamija, Morića Han, Sebilj

Objekti, ulice i trgovi koji su najposjećeniji u Sarajevu tokom ramazana su Begova džamija, ulica Sarači koja povezuje ovu centralnu džamiju sa Morića i Kolobara hanovima i drugim ulicama, te Baščaršijskim trgom na kojem se nalazi Sebilj – simbol Sarajeva i Bosne i Hercegovine. Ranije je Sarajevo imalo 300 sebilja čime se pokazivalo poštovanje prema vodi, građanima grada, putnicima. Podizani su u čast ljubavi prema porodici Poslanika Muhammeda, a.s. U više gradova u različitim državama svijeta  vidjet ćete Sebilj, odnosno kopiju sarajevskog Sebilja što predstavlja simbol bratimljenja glavnog grada Bosne i Hercegovine sa gradovima kao što su Beograd, Novi Pazar, Sjenica, Istanbul, Bursa, Konja. Jedan poseban sebilj nalazi se na drugoj strani Atlantika, u St. Luisu gdje živi brojna bošnjačka zajednica koja ga je izgradila vlastitim sredstvima.

Baščaršijske ulice imaju svoju priču o nastanku imena i onome što su nudile kroz historiju. Nazivi su vezani za zanate – esnafe i trgovine.

Morića Han je jedini han u Sarajevu koji je sačuvao izvorni oblik te je nezaobilazna destinacija za turiste.

Top sa Žute tabije

Tradicija obilježavanja početka ramazana i iftara (kraja posta) pucnjem iz topa je praksa u mnogim tradicionalnim muslimanskim zajednicama.

Na području Bosne i Hercegovine ova praksa je živjela dok je nisu dokinule komunističke vlasti nakon Drugog svjetskog rata.

Bilo je ranije pokušaja zamjene topa sirenom, ali su se muslimani usprotivili ovoj nametnutoj ideji. Već  1997. godine top se vratio na Kovače, na Žutu tabiju te je postao mamac za posjetioce, vjernike,  ali i turiste koji tu dočekuju iftar. Porodice sa djecom su česti posjetioci Žute tabije gdje iščekuju top i uživaju u panorami Sarajeva.

Slike i video snimci topa i posjetilaca Žute tabije postali su prepoznatljiv brend ramazana u Sarajevu.

U toku ramazana u Sarajevu se organizuju brojni programi i manifestacije. Osim džamija, u kojima se organizuju večernja predavanja brojni su sadržaji na otvorenom.

Sarajevo Ramazan Festival na Žutoj tabiji, Ramazanski sajam knjige na Trgu djece Sarajeva (plato BBI centra), Ramazanske večeri u Kolobara hanu te dječije šetnje sa fenjerima/lampama večer uoči ramazana su samo neke do javnih manifestacija u ramazanu.

Za Akos.ba piše: Voloder Sanadin