Dolazak muslimana u Španiju bio je spas za Jevreje
Prodorima Tarika Berbera počelo je islamiziranje Pirinejskog poluotoka. Muslimani su veoma brzo proširili svoju vlast, a time su i zagospodarili teritorijom koja je bila u rukama Vizigota. Ovaj narod bio je nemilosrdan prema Jevrejima, te su upravo zbog te činjenice Jevreji na muslimane gledali kao na spasitelje.
Pokršavanje Jevreja zaustavljeno pojavom muslimana
Jevrejske zajednice su postojale u širom Španije, međutim najviše su naseljavali poručja Valencije, Granade, Sevilje, kao i Lucijane koja je skoro čitava bila naseljena Jevrejima. Prema pisanju Andre Clota, Vizigoti su sistematski progonili Jevreje sa ovih područja sa ciljem potpunog protjerivanja i uništavanja ovog naroda. Vizigoti su putem Toledskog kocinala naredili pokrštavanje Jevreja, zabranili su obrezivanje kao i potpuno odbacivanje jela koja su Jevreji konzumirali. Velika neprijateljstva prema Jevrejima izražena su i uništavanjem sinagoga, te ostalih vjerskih objekata u vlasništvu jevrejske zajednice. Međutim, dolaskom muslimana ovaj odnos prema Jevrejima bio je u velikoj mjeri promjenjen. U nabrojanim gradovima postojale su jevrejske zajednice u kojima su muslimani Jevrejima omougućavali bavljenjem svakodnevnih aktivnosti, te stoga ne čudi što su arapsko osvajanje Jevreji prihvatili i pozdravili sa oduševljenjem. Jevreji su bili cijenjeni kod muslimana, što govori i veoma često stupanje Jevreja u neku značajnu državnu službu. Naime, Jevreji su bili u pratnji raznih kneževa, prije svega u Zaragozi i Valenciji, dok su neki čak svojim zaslugama stigli i do vezirskih pozicija. Mnogi Jevreji su prelazili na islam, međutim to im nije bio presudni uslov za napredovanje u službi. Zbog veoma dobrih veza koje su imali sa stranim kneževima, muslimani su ih veoma često postavljali kao diplomate. Jedan od najznačajnijh Jevreja tog doba je Ibn Ishak ibn Šedrut, visokoobrazovni intelektualac koji je preveo traktat o medicini Dioskuridesa na arapski jezik. Osim diplomatskih aktivnosti, često su bili poslani na određeni zadatak sa ciljem trgovačke misije, u čemu su se Jevreji posebno isticali. Muslimani su za razliko od kršćana znali veoma dobro da iskoriste sve prednosti koje su posjedovali Jevreji Španije, a njihovo znanje su usmjerili u razvoj muslimanske Španije.
Protjerivanje muslimana bilo je kobno za Jevreje
Unutrašnji nemiri koji su pratili muslimansko osvajanje Španije pokazali su se u konačnici kao veoma kobni za muslimane. Naime, njihove unutrašnje probleme iskoristili su kršćani tokom perioda „rekonkviste“. Tada su muslimani doživjeli potpuni slom, a protjerivanje muslimana iz Španije, pokazalo se kobno i za Jevreje koji više nisu imali jakog zaštitnika. Uslijedila su masovna iseljavanja Jevreja iz Španije, a mnogi od jevrejskih iseljenika svoj spas su pronašli upravo u našoj domovini Bosni i Hercegovini.
Za Akos.ba piše: Admir Lisica
