Obnovljeni Stari most u Mostaru: Simbol izdržljivosti, ljepote i zajedništva

Stari most u Mostaru, jedno od najprepoznatljivijih arhitektonskih i kulturno-historijskih obilježja Bosne i Hercegovine, obnovljen je i ponovno otvoren za javnost 23. jula 2004. godine, nakon što je tokom agresije na BiH srušen 9. novembra 1993. godine. Njegova rekonstrukcija označila je povratak jednog od najvažnijih simbola grada Mostara, ali i mosta među ljudima.

Most je prvobitno sagrađen 1566. godine po naredbi sultana Sulejmana Veličanstvenog, a projektovao ga je poznati osmanski arhitekt Mimar Hajrudin. Kada je izgrađen, bio je najveća lučna konstrukcija tog vremena, pravi inženjerski i estetski podvig.

Impresivan luk mosta širok je 4 metra, dug 30 metara, a na najvišoj tački izdiže se 24 metra iznad rijeke Neretve. S obje strane mosta nalaze se obrambeni tornjevi – Hellebija na sjeveroistoku i Tara na jugozapadu – koji zajedno čine poznate “mostare”, po kojima je grad i dobio ime.

Građen od lokalnog kamena poznatog kao “tenelija”, luk mosta karakterišu specifične nepravilnosti nastale deformacijom unutrašnje linije luka, što mu daje poseban vizuelni pečat. Umjesto klasičnih temelja, most se oslanja na vapnenačke upornjake povezane s obrambenim zidinama.

Iako je poznato ko ga je projektovao i kada je izgrađen, mnogi detalji o izgradnji ostaju misterija – od postavljanja drvene konstrukcije i dopreme kamenih blokova, do toga kako su drveni oslonci izdržali gotovo deceniju gradnje. Upravo zbog tih nepoznanica, Stari most se smatra jednim od najznačajnijih arhitektonskih ostvarenja osmanskog perioda na Balkanu.

Njegova rekonstrukcija nakon rata bila je međunarodni poduhvat i simbol pomirenja. Projekat obnove podržale su brojne zemlje i međunarodne organizacije, među njima vlade Turske i Italije. Samo godinu dana nakon svečanog otvorenja, u julu 2005. godine, Stari most uvršten je na listu UNESCO-ve svjetske kulturne baštine.

Danas Stari most nije samo arhitektonsko čudo i turistička atrakcija, već i snažan simbol izdržljivosti, obnove i suživota. On spaja ne samo obale Neretve, nego i generacije, narode i priče, podsjećajući nas da je grad Mostar oduvijek bio – i ostao – mjesto susreta različitosti.

Akos.ba