Ibrahim ef. Maglajlić – prvi predsjednik Jugoslovenske muslimanske organizacije

Hadži hafiz Ibrahim ef. Maglajlić rođen je u Banja Luci 25. aprila 1861. godine, sin je hadži Smaila, a potiče iz vrlo ugledne i bogate banjalučke porodice Maglajlića. Osnovno školovanje završio je u rodnom gradu, a srednje u banjalučkoj medresi pred uglednim muderisom Smail ef. Skopljakom. Prilikom okupacije Bosne od Austro-Ugarske monarhije 1878. godine priključio se sna­gama otpora zbog čega je bio okarakterisan nepodobnim od strane Monarhije i prebačen je u tadašnju Čehoslovačku u mjesto Olomouc (Češka). Po povratku iz zatočeništva godine 1878. odlazi u Carigrad na dalje školovanje, gdje se upisuje na islamsko teološke i šerijatsko-pravne studije.

Tu uči pred poznatim muderisima: hafiz Emin ef. Magnisalijom, hafiz Ibrahim ef. Prištincem i hafiz Ibrahim ef. Učmihrablijom. Bio je dobar hafiz i odličan kadija. Nakon okončanja studija u Carigradu vraća se u domovinu 1887. godine, gdje biva postavljen za upravitelja Fejzije medrese u Banja Luci, a godine 1898. i za upravitelja ruždije u istom mjestu. Uspješno je vodio upravu ova obadva vjersko-prosvjetna zavoda sve do 1914. godine, kada je u aprilu mjesecu postavljen za okružnog muftiju u Tuzli. Na položaju okružnog muftije dočekao je kraj rata. Sa svojim prijateljima iz Narodnog vijeća i ostalim viđenijim Bošnjacima pokrenuo je akciju oko organizovanja bosansko-hercegovačkih muslimana u političku stranku.

Ta stranka je formirana 1919. godine kao Jugoslovenska muslimanska organizacija (JMO), a hafiz Ibrahim ef. Maglajlić je bio izabran za njenog prvog predsjednika. Na izborima za Ustavotvornu skupštinu godine 1920. izabran je za narodnog poslanika. Kada je u martu 1922. godine nastao rascjep u klubu poslanika Jugoslovenske musli­manske organizacije {JMO) istupio je iz te stranke i sa svojim političkim istomišljenicima osnovao novu političku organizaciju, koja nije uspjela na prvim narednim izborima osvojiti nijedan poslanički mandat. Godine 1925. premješten je u svojstvu muftije u Banja Luku, a godine 1929. je i penzionisan.

Kurija sastavljena od osam članova Ulema medžlisa, devet muftija, šest vrhovnih šerijatskih sudija, tri direktora islamskih srednjih škola i dva predstavnika Ministarstva vojske i mornarice, izabrala ga je 11. juna 1930. godine a 12. juna postavljen je za reisu-l-ulemu Islamske zajednice Kraljevine Jugoslavije. Kako više nije postojao Hilafet ni Mešihat, menšuru reisu-l-ulemi dodijelilo je posebno tijelo (Savjet za menšuru) sastavljeno od članova obadva Ulema medžlisa (skopski i sarajevski), delegata Vakufsko-mearifskih vijeća i članova Vrhovnih šerijatskih sudova.

Hafiz Ibrahim ef. Maglajlić je položio zakletvu i primio menšuru 19. juna 1930. godine. Svečano ustoličenje obavljeno je u Bajrakli džamiji u Beogradu 31. oktobra 1930. godine uz prisustvo kralja, članova vlade, diplomatskog kora i mnogobrojnih delegacija iz zemlje. Od uglednih stranaca svečanosti je prisustvovao i poljski muftija dr Jakub Sienkijević.
Usvajanjem novog ustava i izborom za reisu-l-ulemu hadži hafiz Ibrahim ef. Maglajlića, Vrhovno islamsko starješinstvo i sjedište reisu-l-uleme preneseno iz Sarajeva u Beograd.

Reisu-l-ulema Maglajlić zadržao se na položaju do promjene režima u kome je sudjelovao Maglajlićev stranački protivnik dr. Mehmed Spaho. Reisu-l-ulema Maglajlić je penzionisan 14. marta 1936. godine. Po penzionisanju, reisu-l-ulema Maglajlić, se povukao u rodno mjesto Banja Luku gdje ga je i smrt zatekla. Umro je u srijedu 16. septembra 1936. godine, i pokopan je kod Kazanferije džamije.

Za Akos.ba priredio: Admir Lisica