Historijski grb Bosne i Hercegovine iz austrougarskog perioda
Tokom austrougarske uprave nad Bosnom i Hercegovinom (1878–1918), usvojen je zvanični grb koji je Bosnu i Hercegovinu predstavljao u okviru administrativne strukture Austro-Ugarske Monarhije. Ovaj grb je oblikovan 1889. godine, a inspiraciju je crpio iz srednjovjekovne heraldike bosanskog plemstva, posebno iz grba Hrvoja Vukčića Hrvatinića, jednog od najistaknutijih bosanskih velikaša iz 14. i 15. stoljeća.
Izgled grba
Grb koji je Austro-Ugarska dodijelila Bosni i Hercegovini sastoji se od:
-
zlatnog (žutog) štita
-
s lijevog srebrnog (bijelog) obruba izlazi savijena crvena oklopljena ruka,
-
ruka drži srebrnu sablju sa zlatnom drškom,
-
iznad štita se nalazi kraljevska kruna ukrašena heraldičkim ljiljanima.
Ova simbolika je kombinacija vojničke moći, plemićke časti i političke lojalnosti, a ujedno i stilizirana reminiscencija na bosansku srednjovjekovnu simboliku i dinastije koje su vladale Bosnom.
Porijeklo i simbolika
Iako nije direktno grb srednjovjekovne bosanske države, ovaj simbol ima duboke veze sa naslijeđem bosanskog plemstva. Hrvoje Vukčić Hrvatinić, vojvoda i herceg splitski, bio je jedan od najuticajnijih političkih i vojnih lidera u kasnosrednjovjekovnoj Bosni. Njegov vlastiti grb sadržavao je slične motive – oklopljenu ruku i mač – što je poslužilo kao osnovica za dizajn austrougarskog grba.
Kontekst usvajanja
Grb je službeno uveden u upotrebu krajem 19. stoljeća, kada je Bosna i Hercegovina već bila okupirana (od 1878.), a zatim i anektirana (1908.) od strane Austro-Ugarske. U toj fazi, Bosna i Hercegovina je bila posebna teritorijalna jedinica pod zajedničkom upravom carskih i kraljevskih ministarstava, te je imala svoj grb i zastavu.
Cilj uvođenja ovog grba bio je da se Bosna i Hercegovina vizualno i politički uklopi u heraldičku strukturu Monarhije, uz zadržavanje elemenata prepoznatljive bosanske tradicije.
Upotreba i nasljeđe
Ovaj grb se koristio do kraja austrougarske vladavine 1918. godine, nakon čega Bosna i Hercegovina ulazi u sastav novoformirane Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Nakon toga, simbolika ovog grba gubi službenu upotrebu, ali ostaje važan element heraldijske i historiografske baštine Bosne i Hercegovine.
Danas se grb iz austrougarskog perioda često spominje u kontekstu historijske simbolike i kulturnog naslijeđa, a može se vidjeti u muzejskim postavkama, na starim dokumentima i artefaktima iz vremena monarhije.
Akos.ba
