Čistoća je dio vjerovanja
Braćo i sestre, svaki islamski propis ima jasnu poruku i opravdanje, pa i pitanje čistoće u islamu zauzima posebno mjesto.
Čistoća se u islamu može podijeliti na: a) unutrašnju i b) vanjsku. Unutrašnja čistoća se odnosi na čistoću duše, od svih vrsta bolesti, kao što su: širk (pripisivanje druga Allahu, dž.š.), zavidnost, oholost, mržnja, prevara, škrtost, kukavičluk i slično i takva duša je: iskrena, dobroćudna i skromna i ona stalno stremi dobru. Vanjska čistoća se odnosi na čistoću od: krvi, lešeine, mokraće, nečiste vode, nečisti svake vrste i slično i ona se postiže: gusulom (kupanjem), abdestom i tejemumom i održavanjem čistoće životnog prostora.
Kaže Allah, dž.š., u drugom dijelu 222. ajeta Sure El-Bekare::
“…إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ” (سورة البقرة: 222)
“…Zaista Allah voli one koji se kaju i voli one koji se mnogo čiste!” (Suretu El-Bekare: 222)
Iz citiranog ajeta je vidljivo da se musliman treba čistiti od grijeha, ružnih misli i zlih namjera kajanjem (tevbom), koje treba biti krunisano ćišćenjem vodom. To čišćenje vodom od vjernika odstranjuje fizičku nečistoću i priprema ga za izvršenje islamkih obaveza, kao što su namaz i učenje Kur’ana, kada vjernik mora biti čist od velike i male nečistoće. Prema tome, održavanje unutrašnje i vanjske čistoće je čin pobožnosti i Allah, dž.š., voli takve vjernike.
Kaže Allah, dž.š., u prva četiri ajeta Sure El-Muddesir:
“يٰأَيُّهَا ٱلْمُدَّثّرُ”(1) “قُمْ فَأَنذِرْ”(2) “وَرَبَّكَ فَكَبّرْ”(3) “وَثِيَابَكَ فَطَهّرْ”(4) (سورة المدثر: 1-4)
“O ti, pokriveni!”(1) “Ustani i opominji!”(2) “I Gospodara svoga veličaj!“(3) “I odjeću svoju očisti!”(4) (Suretu El-Muddesir: 1-4)
Braćo i sestre, islam, kao čista i neiskrivljena vjera naređuje čistoću i čuvanje zdravlja čovjeka. Zato je osnovni preduslov za obavljanje namaza, upravo čistoća tijela, odijela i mjesta za klanjanje. Islam naređuje potpuno čišćenje (gusul – kupanje) u određenim prilikama, kao što su: kupanje od džunupluka i hajza i nifasa, a za džumu i bajrame kupanje je sunnet, a po nekoj ulemi i vadžib.
Kaže Poslanik, s.a.v.s., u hadisu koji bilježi imam Ahmed:
عَنْ ثَوْبَانَ رَضِيَ اللهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “لاَ يُحَافِظُ عَلىَ الطُُّهُورِ إِلاَّ مُؤْمِنٌ.” (احمد)
Prenosi Sevban, r.a., da je Poslanik, s.a.v.s., rekao: Čistoću ne čuva osim mu’min!” (Ahmed)
Islam je vjera fitre (onoga što je prirodno, dobro i normalno) i islam nas pripadnike ummeta podučava, šta je to prirodno od djela, koja se direktno vežu za čistoću, pa u hadisu koji bilježi imam Ibn Madždže, stoji:
عَنْ عَائِشَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهَا أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “عَشْرٌ مِنَ الْفِطْرَةِ: قَصُّ الشَّارِبِ وَإِعْفَاءُ اللِّحْيَةِ وَالسِّوَاكُ وَالْاِسْتِنْشَاقُ بِالْمَاءِ وَقَصُّ الْأَظْفَارِ وَغَسْلُ الْبَرَاجِمِ وَنَتْفُ الْإِبْطِ وَحَلْقُ الْعَانَةِ وَانْتِقَاصُ الْمَاءِ يَعْنِي الْاِسْتِنْجَاءُ وَالْمَضْمَضُ” (ابن ماجه)
Prenosi Aiša, r.a., da je Poslanik, s.a.v.s., rekao: “Deset je stvari prirodno (fitra): podrezivanje brkova, puštanje brade, čišćenje zuba misvakom, ispiranje nosa, obrezivanje nokata, pranje zglobova, odstranjivanje dlaka ispod pazuha, odstranjivanje dlaka između nogu, pranje iza obavljene nužde i ispiranje usta.” (Ibn Madždže)
Iz pažnje prema okolini, islam zabranjuje sve što uznemirava od jela i pića, u određenim prilikama, pa je zabranio jedenje bijelog i crvenog luka, kada idemo u džamiju, kako ne bi uznemirili prisutne džematlije. I to spada u jedna od oblika čuvanja čistoće muslimana i pažnje prema svima sa kojima se mu’min nađe u kontaktu. Na ovaj način islam se bavi vanjskom i unutrašnjom čistoćom. Kaže Muhammed, s.a.v.s., u hadisu koji bilježi imam Muslim:
عَنْ أَبِي مَالِكِ الْأَشْعَرِي رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “الطُّهُورُ شَطْرُ الْإِيمَانِ…” (مسلم)
Prenosi Ebu Malik El-Eš’ari, r.a., da je Poslanik, s.a.v.s., rekao: “Čistoća je dio imana…” (Muslim)
Vjernici se zbog toga trebaju natjecati u čistoći i u tom pogledu biti uzori u svojim životnim sredinama. Musliman treba da plijeni svakog pojedinca i da sve što se veže za njega bude čisto i uredno. Naši dobri Bošnjaci su posebno vodili računa o čistoći, tako da su njihova tijela, odjeća, kuće, avlije i putevi blistali od čistoće. Za njih nisu trebali zakoni da ih prisile na održavanje javnih površina, već ih je islam tome podučio i učinio ih pretečama u ekologiji i higijeni uopće. Žalosno je da se sve to polahko gubi iz života modernih Bošnjaka…
Naše dobre majke i nene nisu imale savremena sredstva za higijenu, ali su njihove kuće, haljine i sve njihovo bili mnogo čistiji od naših kuća i avlija, one nisu imale mašine za pranje i sušenje veša, nisu imale omekšivače i moderne deterdžente, već su haljine otkuhivale u loncima sa lugom, ali je opet sve blistalo. One nikada nisu imale nepometene kuće, a nisu imale usisivače, one nisu imale neoprano suđe, a nisu imale mašine za pranje suđa, njihovi pragovi na ulazu u kuće su bili čistiji od stolova na kojima neke moderne Bošnjakinje postavljaju obroke i štale su u to vrijeme bile čistije od kuća nekih današnjih modernih Bošnjakinja, koje nisu u stanju da održavaju vlastite kuće, već za to angažuju osobe, da ih povremeno prečiste i namirišu raznim mirisima i osvježivačima prostora…
Braćo i sestre, moramo priznati da stasava nova generacija Bošnjaka, koja misli da su moderne mašine, deterdženti, skupocjeni mirisi i šminka, kompenzacija za čistoću koja sve više izmiče. Današnje kuće i stanovi su idelana mjesta za džinske zajednice, gdje iza trosjeda, uglova, ormara, regala i sudopera u kojima je noeprano suđe, mogu komotno da uživaju, uz sa ukućanima praćenje razvratnih programa u elektronskim medijima. Zato ne čude sve češće pojave oboljenja prouzrokovanih džinima i u većini slučajeva se ne radi o podmetanju sihra, već su domaćice zapustivši svoju kuću ili stan dobile džine, kao podstanare i oni ih uznemiravaju i napadaju.
Islam je posebnu pažnju posvetio čistoći zuba, što potvrđuje slijedeća predaja:
عَنْ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “إِنَّ أَفْوَاهَكُمْ طُرُقٌ لِلْقُرْآنِ فَطَيِّبُوهَا بِالسِّوَاكِ” (ابن ماجه)
Prenosi Alija ibn Ebi Talib, r.a., da je Poslanik, s.a.v.s., rekao: “Vaša usta su putevi Kur’ana, pa ih uljepšajte misvakom!” (Ibn Madždže)
Uistinu, braćo i sestre, kada imamo na umu da iz naših usta izlaze riječi zahvale i slave Allahu, dž.š., te da iz njih izlazi najbolji i najispravniji govor, a to je Kur’an, koji je uputa čovječanstvu, onda bi trebali da se trudimo da u svakoj situaciji naša usta budu čista.
Svaki musliman mora voditi računa o svome vanjskom izgledu. Imam Malik u Muvettau bilježi slijedeći hadis: Prenosi Džabir ibn Abdullah, r.a.: “Kada je Poslanik, s.a.v.s., ušao u džamiju, uđe čovjek raščupane kose i brade, pa mu Poslanik, s.a.v.s., rukom pokaza da izađe, kao da mu je želio reći da uredi kosu i bradu. Čovjek posluša, pa kada se vrati, reče Poslanik, s.a.v.s.: “Ovako je bolje od toga da neko od vas dođe sa raščupanom kosom, kao šejtan!” (Buharija)
Kaže Poslanik, s.a.v.s., u hadisu koji bilježi imam Ibn Madždže:
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ سَلَّمَ قَالَ: “الْإِيمَانُ بِضْعٌ وَسِتُّونَ شُعْبَةً، أَفْضَلُهَا قَوْلُ: “لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ، وَأَدْنَاهَا إِمَاطَةُ الْأَذَى عَنِ الطَّرِيقِ، وَالْحَيَاءُ شُعْبَةٌ مِنَ الْإِيمَانِ.” (ابن ماجه)
Prenosi Ebu Hurejre, r.a., da je Poslanik, s.a.v.s., rekao: “Iman se sastoji od šezdeset ogranaka; najveći su riječi: “Nema drugog boga mimo Allaha!”, najniži sklanjanje prepreke sa puta, a stid je dio imana!” (Ibn Madždže)
Zato, braćo i sestre, gdje god bili uklonimo ono što smeta, jer ćemo na taj način posvjedočiti naš iman i budimo od onih koje krasi svojstvo stida!
Braćo i sestre, budimo od onih koji su čisti i čuvajmo našu okolinu čistom i urednom, jer je to praksa Muhammeda, s.a.v.s., i naših dobrih predaka!
Gospodaru, učvrsti nas na putu islama, ne iskušavaj nas sa onim što nećemo moći podnijeti, učini nas od onih koji su čisti, uputi našu djecu i naše potomke i učini ih časnim pripadnicima ummeta, budi nam milostiv na Sudnjem danu i počasti nas u džennetu, društvom sa: poslanicima, šehidima i dobrim ljudima!
Nezim Halilović Muderris, hutba u džamiji Kralj Fahd u Sarajevu, 13. februar 2009.god.
Akos.ba
