Muslimani među prvim žrtvama porasta desnog ekstremizma u Evropi

Piše: Sanadin VOLODER

Evropski dan borbe protiv islamofobije i vjerske netrpeljivosti obilježava se 21. septembra.

Ovogodišnja evropska sedmica djelovanja protiv islamofobije realizira se pod još uvijek svježim utiscima dramatičnog terorističkog napada u Novom Zelandu 15. marta, u kojem je poginula 51 osoba, a 49 ih je povrijeđeno. Ovaj događaj skrenuo je pažnju svjetskih medija i istraživača na Balkanu i na vrlo živu i raširenu četničku ideologiju koja je, zahvaljujući internetu, postala inspiracijama nasilnim islamofobima širom svijeta. S druge strane, to je odlična prilika da Bosna i Hercegovina i Bošnjaci pošalju poruku svijetu da su se upravo na Balkanu desila najveća stradanja nakon holokausta, a da su žrtve Bošnjaci i Albanci određeni za metu zbog svoje vjerske i nacionalne pripadnosti.

Kako bi pomogao evropskim kreatorima politike da utvrde opseg antimuslimanskog rasizma, SETA objavljuje Izvještaj o evropskoj islamofobiji od 2015. godine. Ovakvi izvještaji detaljno istražuju i dokumentiraju izvore, metode, trendove i rezultate islamofobije na evropskom kontinentu.

Izdavač publikacije skreće pažnju javnosti da istraživanja poput Izvještaja o stanju terorizma na području Evropske unije, koji je objavio EUROPOL i koji ukazuje “samo” na rastuću opasnost desničarskog terorizma, ciljano izostavlja antimuslimanski ideološki okvir koji stoji iza ovog trenda. Cilj Evropskog izvještaja o islamofobiji za 2018. godinu jeste popunjavanje ove praznine.

Okupljajući 39 lokalnih istraživača, stručnjaka i aktivista civilnog sektora specijaliziranih za rasizam i ljudska prava, Izvještaj o evropskoj islamofobiji 2018. pokazuje kako banaliziranje islamofobnog diskursa u evropskoj javnosti, kao i stalna sveopća antimuslimanska diskriminacija, trasira put za nasilne akcije protiv muslimana i njihovih institucija, objekata, imovine i simbola.

Izvještaj je rezultat zajedničkog rada između Fondacije SETA, Instituta “Leopold Weiss” i Evropske unije, koja je finansirala cijeli projekt.

PORAST ISLAMOFOBNIH NAPADA: AUSTRIJA 74%, FRANCUSKA 52%, VELIKA BRITANIJA 40%

Evropski dan djelovanja protiv islamofobije i vjerske netrpeljivosti prilika je da se svi sjećamo da su muslimani među prvim žrtvama porasta krajnje desnog ekstremizma u Evropi. U Austriji je Ured za dokumentiranje islamofobije i antimuslimanskog rasizma u svom izvješću za 2018. godinu zabilježio povećanje za oko 74% dokumentiranih antimuslimanskih rasističkih djela. U Francuskoj je Collectif contre l’islamophobie en France zabilježio porast od 52%. U Velikoj Britaniji vladina tijela zabilježila su porast broja slučajeva povezanih s religijom u 2017. za nevjerovatnih 40% (dvostruko više nego u 2015/16). Primjeri vandalizma usmjerenih na mjesta bogosluženja također su zabilježili značajan (50%) porast u istom razdoblju. U Holandiji su Agencije za borbu protiv diskriminacije (ADV) objavile da se 91%, od 151 incidenta vjerske diskriminacije prijavljenih policiji, odnosi na muslimane. Agencije za borbu protiv diskriminacije primile su 304 izvještaja o vjerskoj diskriminaciji, od kojih su dvije trećine bile usmjerene protiv muslimana.

ŽENE – NAJBROJNIJE ŽRTVE ISLAMOFOBIJE

Žene čine većinu žrtava islamofobije, pogotovo kada nose hidžab. To pokazuje psihološki profil većine počinilaca napada. Ova analiza otkriva da se radi o osobama koje su često niskog nivoa samopouzdanja, potaknute frustracijama i strahom da nasilno djeluju prema najslabijim članovima kolektiva koji mrze.

Naprimjer, Collectif contre l’islamophobie en France (CCIF) primjećuje da su 70% žrtava islamofobnih djela u Francuskoj žene. Napadi na muslimanske žene kreću se od verbalne agresije, uskraćivanja pristupa uslugama, nasilnog skidanja mahrame do sve češćih pokušaja silovanja i fizičkih napada.

Islamofobija nije prijetnja samo muslimanskim zajednicama na evropskom kontinentu nego i sigurnosti i stabilnosti evropskih država. Islamofobni teroristički napadi prikazuju u kojoj mjeri antimuslimanski rasizam koji se promovira u krajnje desničarskim i nacionalističkim krugovima predstavlja konkretnu opasnost za ljudska prava, nacionalnu sigurnost i evropski model suživota.

U 2018. godini direktni napadi na muslimane doveli su do smrtnih slučajeva i ozbiljnih povreda. Naprimjer, u Italiji je muškarac pucao i ubio senegalsku prodavačicu u Firenci. U Grčkoj su krajnje desničarske grupe napale afganistanske izbjeglice, uključujući žene i djecu, koje su se okupile i protestirale na središnjem trgu Lesvos zbog kašnjenja u dobivanju njihovih karata za azil. Tokom napada su se čule rasističke parole poput spali ih sve. Ukupno je 28 ljudi povrijeđeno i hospitalizirano tokom ovog napada. U Finskoj su tri mladića brutalno napala pakistanskog migranta u Vantai, nožem ga izbola 20-30 puta i više puta ga ranili sjekirom, uslijed čega je, među ostalim ozljedama, napukla lobanja. U Velikoj Britaniji trojica mladića namjerno su vozila ukradeno vozilo trotoarom kojim su se kretali vjernici prema islamskom centru Al-Majlis Al-Hussain (Cricklewood, London), ozlijedivši tri osobe. U Francuskoj je nekoliko skupina planiralo ili zatražilo planiranje terorističkih napada na muslimanski narod kao što je AFO (Akcija operativnih snaga), koje je trebalo u ljeto 2018. fizički napasti stotine imama, žena i džamija.

Dan 21. septembar, dan djelovanja protiv islamofobije i vjerske netrpeljivosti, prilika je da razmislimo o toj rastućoj prijetnji i pronađemo načine za suzbijanje antimuslimanskog rasizma u Evropi. Pomno čitanje Izvještaja o evropskoj islamofobiji 2018. mogao bi biti dobar početak.

U mjesecu martu 2016. godine objavljen je prvi evropski izvještaj o islamofobiji za 2015. godinu od Fondacije SETA. Fondacija SETA predstavlja institut za politička, ekonomska i društvena istraživanja s tendencijom ka inovativnim istraživanjima o nacionalnim, regionalnim i međunarodnim pitanjima. Njihove izvještaje preko službene web-stranice tokom godine preuzme između 15.000 i 20.000 posjetilaca.

Izvještaj za BiH pripremili su mr. Đermana Šeta, dr. Zehra Alispahić, dr. Ekrem Tucaković, dr. Nedim Begović, Emir Kovačević, Mensur Karadža i Nihad Mehmedović, dok je izvještaje za 2016, 2017. i 2018. uradio dr. Hikmet Karčić, viši stručni saradnik na Institutu za islamsku tradiciju Bošnjaka.

ISLAMOFOBIJA U VEĆINSKIM MUSLIMANSKIM DRUŠTVIMA

Autori i urednici evropskih izvještaja o islamofobiji jesu Farid Hafez, istraživač na Odjelu za političke nauke i sociologiju Univerziteta u Salzburgu, Austrija, i na Univerzitetu Georgetown, SAD, te Enes Bayrakli s Odjela za političke nauke na tursko-njemačkom univerzitetu u Istanbulu i direktor evropskih studija u Fondaciji za politička, ekonomska i društvena istraživanja, Turska (SETA).

Oni su, također, autori knjige Islamofobija u većinskim muslimanskim društvima. U posljednjoj deceniji islamofobija u zapadnim društvima, u kojima muslimani čine manjinu, intenzivno se proučava. Međutim, islamofobija nije ograničena na geografiju Zapada već predstavlja globalni fenomen. Ona muslimanska društva pogađa jednako zbog različitih historijskih, ekonomskih, političkih, kulturnih i društvenih faktora.

Knjiga Islamofobija u većinskim muslimanskim društvima predstavlja prvi pokušaj otvaranja rasprave o nedovoljno proučenom fenomenu islamofobije u muslimanskim većinskim društvima. Interdisciplinarna studija usredotočila se na društveno-političke i historijske aspekte islamofobije u muslimanskim većinskim društvima.

Ovaj će se zbornik posebno svidjeti studentima, naučnicima različitih profila i čitaocima koji su zainteresirani za studije rasizma, studije islamofobije, regiju Bliskog istoka i Sjeverne Afrike, te odnos islama i politike.

Stav.ba