Historijski dan za Bošnjake u Makedoniji: Proslava ‘Dana zastave”

Ovogodišnji, prvi po redu, program kulturnih događanja  su obilježili 11. maj – Dan Bošnjačke nacionalne zastave. Program koji je spremio i organizirao Bošnjačka kulturna zajednica u Makedoniji  je kao nikada dosad bio bogat i interesantan sa brojnim aktivnostima koji su po prvi put u Makedoniji izvedene.  Prema predviđenom i  ispunjenom programu bili su  izvedene sljedeće manifestacije: Historijski čas kod Turbeta posljednje bosanske princeze Katarine/Emine, onda promocija književnog opusa uvaženog bošnjačkog pisca iz Makedonije Šefkije Borančića, zajedno sa autorima Fatiha Hadžica i  njegove knjige “Džamije u Sandžaku” i  Sulejmana Aličkovića sa najnovijom njegovom knjigom izdatom  u produkciji Bošnjačke kulturne zajednice u Sandžaku “Sandžak u arhivskim zapisima”, te tribinom na temu “Značaj nacionalne zastave u kontekstu nacionalnog identiteta”, uz Svečanu Akademiju. Ovaj veliki bošnjački blagdan, Dan bošnjačke nacionalne zastave, ove godine su obilježili igra, pjesma i mladost, posebno u nastupu najmlađih članova Bošnjačke kulturne zajednice, a to su članovi KUD “Ljiljan”.  Ali krenimo redom.

Najprije je bilo predviđeno okupljanje učesnika manifestacije “Historijski  čas  u spomen posljednje bosanske princeze Emine” ispred Jahje- pašine džamije, koja je vakufska zadužbina poznatog rumelijskog begler-bega i vezira Jahje paše, namjesnika bošnjačkog porijekla u periodu vladavine Osmanskog carstva.  Kada su se članovi pohoda okupili krenulo se pješke, ali sa brojnim bošnjačkim zastava, kroz naseljena mjesta Bit-Pazar i Gazi Baba što je izazvalo posebnu radoznalost lokalnih žitelja Albanaca, Turaka i Makedonaca. Tačno u 12 časova je započela manifestacija na kojoj je profesorica historije Amela Vatić-Hasanović održala  predavanje o životu i ličnosti posljednje bosanske princeze Katarine, koja je kasnije prihvatila islam i postala Emina, te je kao kraljevska kći bila na školovanju i odgoj u obrazovnim institucijama u Skoplju.

„Kao član bosanske vladarske kraljevske familije ona je imala poseban status u sklopu Osmanskog državnog ustrojstva, posebno ako se zna da je njen brat od majke Ahmed paša Hercegović u to vrijeme bio na najodgovornijim pozicijama Osmanske države, a  jedno vrijeme je obavljao i  dužnost  Vezira.  Zbog toga kada je ona veoma mlada preselila na Ahiret lično je Sultan Mehmed II Fatih naredio da joj se odaju najviše državničke počasti i da joj se izgradi Turbe na oplanicama  Gazi Babe“ – podsjetila je profesorica Amela Vatić Hasanović.  U kontekstu toga, da je Skoplje i  Makedonija oduvijek bio prostor  aktivne participacije Bošnjaka, posebno je bilo važno da se ovaj spomenički  objekat u ruiniranom stanju promoviše i da se i na ovaj dan naglasi njegov značaj koji ukazuje na srenjovjekovnu Bosnu i državotvornost Bošnjaka – ključna je teza profesora Džemila Bektovića, predsjednika Bošnjačke kulturne zajednice u Makedoniji. On je u pozdravnom govoru iza historijskog časa, također naglasio da mladi moraju čuvati ovu paradigmu bošnjaštva i izrazio nadu da ce sljedeće godine ova manifestacija biti organizovana pored reobnovljenog Turbeta. Dalje, profesor je podsjetio ”da smo zbog toga Mi, deset nevladinih organizacija koji djeluju pod jednim krovom, krovom Bošnjačke kulturne zajednice u Republici Makedoniji,  u sklopu obilježavanja našeg nacionalnog blagdana, Dana bošnjačke nacionalne zastave, željeli da i na ovaj način prijateljima i gostima, iz reda makedonske, albanske, turske, romske, vlaške, srbske i ostalih nacionalni zajednica, kao i svima nama pošaljemo ovu poruku, poruku da su  ključni temelji bošnjačkog identiteta za nas Bočnjake u Republici Makedoniji upotreba bosanskog jezika u nastavi u predškolskim i školskim ustanovama obrazovnog karaktera, upotreba i oficijaliziranje bosanskog jezika u okvirima Islamske vjerske zajednice i reobnova nacionalnog bošnjačkog spomenika – Turbeta bosanske princeze – Kral Kzi.

Onda se pristupilo simboličkom polaganju jednog cvijeta ljiljana kao prepoznatljivi znak Bošnjaka i proučila se dova za rahmet svih onih Bošnjaka koji su položili život za Bosnu i Hercegovinu.  Sa time se završio taj prvi dio programa za Dan bošnjačke nacionalne zastave.

Drugi dio programa je također bio bogat jer je sadržavao promociju tri autora, jednog iz Makedonije i dva iz Sandžaka, te je upriličena i Otvorena Tribina za student  sa eminentnim gostima i moderatorima.  Veoma je važno naglasiti da se ovaj  program održao u Staroj turskoj  čaršiji u prostorija turske nevladine organizacije “Kopru”, sto u prijevodu znaci – Most.  Inače, kao i sto sami naziv kazuje, to je organizacija koja je iskazala spremnost za naročitu saradnju sa Bošnjačkom kulturnom zajednicom, a posebno na projektima od zajedničkog interesa i to je pokazala u ovom slučaju proslave odstupivši prostorije na atraktivnoj lokaciji u samom centru grada bez nikakve nadoknade.

Kao uvertira se održala Počasnica ili Omaž najplodotvornijeg bošnjačkog pisca u Makedoniji – Šefkije Borančića, o čijem je opusu govorio eminentni književni kritičar i komunikolog mr. Sead Džigal.  Iza njegovog kritičkog osvrta, gdje je obradio svih šest romana Šefkije Borančića, pri čemu je napravio iscrpnu analizu ključnih motivskih preokupacija, publici se obratio i sam autor koji je govorio o inspiracijama koji se direktno vezu za brojna stradanja Bošnjaka u različitim vremenskim periodima.  Govor autora je bio emotivan i to se veoma jako dojmilo publici koja ga je sa oduševljenjem slušala.

Druga knjiga na promociji je bila “Džamije u Sandžaku” autora Fatiha Hadžića koju je promovirao prof. dr. Džemil Bektović  koji je naglasio značaj ovog pionirskog rada na ovom polju i veliku važnost koja ima ova knjiga za dalja istraživanja ove tematike.

Treci autor koji je predstavljen u okviru ove prve faze promotivnih aktivnosti je poznati sandžački i bošnjački etnolog Sulejman Aličković i njegov najnoviji rukopis “Sandžak u arhivskim zapisima”. O ovoj raritetnoj i slikovitoj knjizi govorila je sa posebnim poštovanjem profesorica Amela Vatić-Hasanović.

Kao predah izveden je kulturno-umjetnicki program najmlađih članova BKZ u Makedoniji koji funkcioniraju u okvirima KUD “Ljiljan”, gdje su ispred platoa Kapan-hana izveli splet bošnjačkih igara i otpjevali kolažirane numere iz domena sevdaha.

U drugoj fazi je održana Tribina sa naslovom “Značaj nacionalne zastave u kontekstu nacionalnog identiteta”, čiji su moderatori bili zamjenik ministra za dijasporu u Vladi Republike Kosova gospodin Ćerim Bajrami i  mr. Zećir Ramčilović.  Zamjenik Ministra je govorio o iskustvima Bošnjaka na Kosovu i njihovoj percepciji i odnosa prema bošnjačkoj zastavi i bošnjaštvu uopšte, dok se mr. Zećir Ramčilović osvrnuo na značenje koji imaju simboli na bošnjačkoj zastavi i njihov historijski kontinuitet. Oba govornika su intrigantno otvorili brojne teme na koja su kasnije postavljana pitanja iz publike.  Sa ovim se završio drugi dio programa.

Treci, svečani dio, se održao u Svečanoj sali opštine Čair, uz progodan program koji se započeo sa intoniranjem himne Bosne i Hercegovine. Na ovoj Svečanoj Akademiji prisutni su bili brojni gosti i delegacije. Tu se prvenstveno odnosi na predsjednika BANU-a  akademika Ferida Muhića; onda delegacija iz Sandžaka u sastavu prof. dr. Admir Muratović, član Izvrsnog komiteta Svjetskog bošnjačkog kongresa, Enver ef. Omerović izaslanik Sandžačkog muftije Muamera-ef. Zukorlića, te knjizevnik Fatmir Bači, direktor Kulturnog centra “Altun Alem” u Novom Pazaru;  delegacija iz Kosova predvođena zamjenikom ministra za dijasporu u Vladi Kosovo Ćerimom Bajramijem; predsjednik Skupštine opštine Čair Izairi Faruk, podpresjednik opštine Čair Sulejman ef. Baki, predstavnici  turskih i albanskih nevladinih organizacija, te bošnjački intelektualci i bošnjački predstavnici u organima državne uprave.  Svi su oni obratili i pozdravili skup.

Inače je program otvorila profesorica književnosti Fatima Škrijelj sa odlomkom poeme akademika Ferida Muhića, te se kasnije pročitao referat o značaju Dana bošnjačke nacionalne zastave.

Participaciju je imao i književnik Fatmir Bači koji je pročitao nekoliko svojih  pjesama koji su dirnuli srce svih  prisutnih.

Svoje tačke su također imali i mladi muzičari na klasičnoj gitari Emir Škrijelj i Bruno Džogović, te se taj stimung posebno nastavio kada se na sceni pojavila poznata  izvođačica bosanskih sevdalinki  na gitari – Jelena Georgievska.

Na kraju, mora se odati priznanje moderatoru i voditelju cjelodnevnog programa novinaru bošnjačke redakcije u MRTV – makedonskom radiju Admiru Fazlagiću na elokventnoj i rječitoj promociji, a posebno dvojici glavnih organizatora ove proslave Dževadu-ef. Hotu, podpredsjeniku BKZ u Makedoniji i člana tima za pripremu manifestacije odgovornog za protokol gospodinu Elviru Sadikoviću.

Piše: Faik Nezirovic, BKZ u Makedoniji