Cijeli svijet uz žrtve: Danas se prvi put u 87 zemalja svijeta obilježava Međunarodni dan sjećanja na genocid počinjen u Srebrenici

Tome je prethodilo usvajanje Rezolucije o Srebrenici u Generalnoj skupštini Ujedinjenih nacija 23. maja 2024., gdje su predstavnici većinom glasova, tačnije sa 84, usvojili ovakav dokument, pozivajući se na presude Međunarodnog suda pravde te Međunarodnog tribunala za bivšu Jugoslaviju, s naglaskom da je krivična odgovornost za genocid individualizirana.

Nevinih žrtava genocida, na svoj način, danas će se prisjetiti građani Albanije, Andore, Australije, Austrije, Belgije, Bangladeša, Brunei, Bugarske, Cape Verde, Kanade, Čada, Čilea, Kolumbije, Kostarike, Hrvatske, Češke Republike, Danske, Džibutija, Ekvadora, Egipta, El Salvadora, Estonije, Fiji i Finske, Francuske, Gambije, Njemačke, Gvineje-Bisao, Guyana, Irske, Indonezije, Iraka, Irana, Irske, Italije, Jordana, Japana, Kuvajta, Latvije, Libije, Linhtenštajna, Litvanije, Luksemburga, Malavia, Malezije, Malte, Mauritanije, Mikronezije, Mijanmara, Crne Gore, Nizozemske, Novog Zelanda, Nigere, Sjeverne Makedonije, Norveške, Pakistana, Palaua, Poljske, Portugala, Katra, Južne Koreje, Rumunije, Ruande, San Marina, Moldavije, Saudijske Arabije, Senegala, Sierra Leone, Singapura, Slovenije, Južne Afrike, Španije, Švedske, Švicarske, Tunisa, Turske, Ukrajine, Velike Britanije, Urugvaja, Jemena, Zambija, Sjedinjenih Američkih Država i Tanzanije.

Njihov glas za Rezoluciju znači mnogo, jer osuda zločina ima poruku da se takvo zlo nikada i nikome ponovo ne smije desiti.

Na današnji dan 1995. godine počinjen je jedan od najvećih zločina u historiji čovječanstva, genocid u Srebrenici, u kojem je planski ubijen veliki broj bošnjačkih muškaraca i dječaka između 12 i 77 godina. Ovaj događaj se smatra jednim od najvećih masakara u Evropi nakon Drugog svjetskog rata, u kojem je ubijeno više od 8.300 ljudi. Gotovo 50.000 ljudi se 1995. nalazilo u Srebrenici – zaštićenoj zoni UN-a. Lokalno stanovništvo nije imalo mogućnost da pruži odbranu, jer je sve naoružanje, oduzeto 1993. godine, bilo uskladišteno kod UN snaga.

Na spisku ubijenih Srebreničana trenutno se nalaze 8372 imena, a 12.000 ljudi se vodi kao nestalo. Nažalost, svakodnevno se iskopavaju nove masovne grobnice, pa spisak ubijenih Srebreničana svakodnevno raste.

Genocid je izvršila Vojska Republike Srpske, pod komandom generala Ratka Mladića, uključujući i paravojnu formaciju “Škorpioni”, pod kontrolom Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije. Ratko Mladić i drugi srpski oficiri su u međuvremenu optuženi za ratne zločine, uključujući i genocid, pred Međunarodnim krivičnim sudom za bivšu Jugoslaviju (MKSJ). MKSJ je, između ostalog, donio pravosnažnu presudu u kojoj masakr u Srebrenici kvalifikuje kao čin genocida.

Ono što je porazno, jeste da Bosna i Hercegovina nema svoju Rezoluciju kojom se osuđuje genocid u Srebrenici. Nažalost, danas su zastave na pola koplja spuštena u Federaciji BiH, dok u RS, na tlu gdje je prolijevana krv Bošnjaka, politike koje slijede zločince ne dozvoljavaju da Dan žalosti bude obilježen na cijeloj teritoriji BiH, niti da se jedan ovakav dokument usvoji u BiH.

Poraznije od toga je što ni Federacija BiH nije pokazala dovoljno interesa za jedan ovakav dokument. Naime, Predstavnički dom Parlamenta Federacije Bosne i Hercegovine 2019.godine sa 71 glasom za i jednim suzdržanim izglasao je na vanrednoj sjednici, na inicijativu više udruženja žrtava rata, Rezoluciju povodom presude MKSJ Radovanu Karadžiću. Ovaj dokument nikada nije prošao Dom naroda Parlamenta FBiH, zbog čega danas nemamo na tlu barem Federacije BiH nemamo Rezoluciju o Srebrenici. Rijetki su oni koji se danas sjećaju teksta usvojene Rezolucije, a kamoli koji se pridržavaju njega.

Podsjećamo, Parlament Federacije BiH ovom Rezolucijom iz 2019.godine se opredijelio da:

– obilježava sjećanje na sve žrtve genocida u Srebrenici i okrutnosti počinjenih tokom ratova u bivšoj Jugoslaviji, te svim žrtvama odaje počast; izražava sućut i solidarnost s porodicama žrtava, od kojih mnoge žive bez konačne potvrde o sudbini svojih srodnika;
– na najsnažniji mogući način osuđuje genocid u Srebrenici; odlučno izjavljuje da se takvi strašni zločini ne smiju više nikada ponoviti i navodi da će učiniti sve u svojoj moći da spriječi ponovno počinjenje takvih djela; odbacuje sve oblike negiranja, relativizacije ili pogrešnog tumačenja tog genocida;
– ističe potrebu da politički predstavnici u Bosni i Hercegovini priznaju prošlost kako bi zajedno radili na boljoj budućnosti za sve građane u zemlji; naglašava važnost uloge koju u tom teškom procesu mogu imati susjedne zemlje, vjerske vlasti, civilno društvo, umjetnost, kultura, mediji i obrazovni sistemi;
– naglašava važnost posla koji je u tom smislu imao Međunarodni krivični tribunal za bivšu Jugoslaviju kao i Međunarodni rezidualni mehanizam za krivične tribunale Jugoslaviju; smatra da je na nacionalnoj razini potrebno posvetiti veću pažnju suđenjima za ratne zločine, kao i veće zalaganje u traženju nestalih u BiH i u regionu;
– izražava opredijeljenost Bosne i Hercegovine ka evropskoj perspektivi i daljem procesu pristupanja Bosne i Hercegovine i svih država zapadnog Balkana Evropskoj uniji; smatra da su regionalna saradnja i proces evropskih integracija najbolji načini za promicanje pomirenja i prevladavanje mržnje i podjela;
– poziva zastupnike i delegate u oba doma Parlamentarne skupštine BiH da usvoje zakon o zabrani negiranja genocida, Holokausta i drugih zločina, te slavljenje zločina i zločinaca;
– poziva i ostala parlamentarna tijela na državnom, entitetskom i kantonalnom nivou da donesu rezolucije, kojima će potvrditi stavove iz rezolucija Evropskog parlamenta;
– poziva vlasti entiteta RS da ukinu odluku o imenovanju Studentskog doma na Palama po Karadžiću;
– poziva Narodnu skupštinu RS da ukine odluku o dodjeli odlikovanja za Radovana Karadžića i druge osuđene za genocid i ratne zločine;
– nalaže predsjedavajućem Parlamenta FBiH da ovu rezoluciju proslijedi Predstavničkom domu Parlamentarne skupštine BiH, Domu naroda Parlamentarne skupštine BiH, Narodnoj skupštini Republike Srpske i Vladi Republike Srpske, kantonalnim skupštinama.

Da nije bilo usvajanja u Generalnoj skupštini UN-a, tu bi priča, barem kada je riječ o Bosni I Hercegovini, bila završena.