Može li konjičko drvorezbarstvo na UNESCO-ovu listu?
BiH je UNESCO-u uputila dopunjenu nominaciju, da se Konjičko drvorezbarstvo nađe na listi svjetske baštine.
Regionalna inicijativa da se stećci, odnosno srednjovjekovni nadgrobni spomenici kojih ima u više balkanskih zemalja, uvrste na UNESCO-vu listu svjetske baštine, očekuje epilog na julskom zasjedanju UNESCO-vog komiteta u Istanbulu.
U međuvremenu, Bosna i Hercegovina je Komitetu uputila još jednu dopunjenu nominaciju, da se Konjičko drvorezbarstvo nađe na listi nematerijalne svjetske baštine. Iz BiH je do sada na listu upisan jedino Zmijanjski vez.
U drvetu utisnuti motivi iz prirode ili sa stećaka. Konjičko drvorezbarstvo pokušaj je da se sačuvaju znakovi ljudi koji su postojali prije nas, priča predstavnik porodice Mulić, jedne od dvije najzaslužnije za očuvanje tog zanata.
„Najveća specifičnost je ljubav. Ono što pruža duša koja crta sebe u teksturi drveta“, rekao je Sejfudin Vila, drvorezbar iz Konjica.
I danas tako proizvode namještaj. Tehniku konjičkih majstora prepoznale su najprije austrougarske vlasti krajem 19. vijeka. A 1905. se počela izučavati u Sarajevu. Međutim, Drugi svjetski rat i poslije toga nova vlast, sve su promijenili.
I drvorezbarstvo je ostalo opet na nekakvim ljudima koji sami za sebe rade kurseve, sami za sebe obučavaju kadar.
U radionici porodice Nikšić nastaju novi komadi namještaja. Ovo je četvrta generacija koja se bavi drvorezbarstvom. Uveli su novine i počeli spajati tradicionalnu tehniku sa modernim, dizajniranim namještajem, za šta postoji interes tržišta. Glava kuće, Besim, kaže da je danas teže naći dobrog majstora, nego dobrog kupca.
„Volio bih da se neke škole otvore, baš zanatske škole koje će direkt utjecati i obučavati radnike da se može nastaviti i da se može sačuvati ovaj zanat“, kazao je Besim Nikšić, drvorezbar iz Konjica
Stvoriti uslove da se baština nastavi prenositi s koljena na koljeno, ključna je za UNESCO.
Jedino taj kriterijum, od ukupno pet, nije bio zadovoljen kada su u decembru odlučivali o nominaciji. Sad se čeka nova odluka nakon što je Bosna i Hercegovina nominaciju dopunila.
„Uvek je bilo pitanje šta država koja upiše određeno dobro dobija. Kao prvo obaveze. Država preuzima obaveze da će se brinuti o tom dobru na taj način da ćemo ga uspeti preneti na sledeće generacije“, navodi Siniša Šešum, predstavnik UNESCO-a za Jugoistočnu Evropu
Isto je i kada je riječ o stećcima, čije su svrstavanje u svjetsku baštinu zajedno zatražile zemlje regiona.
„Trideset nekropola sa stećcima nominovano je za upis na listu svetske baštine, 22 u BiH, po tri u Srbiji i Crnoj Gori i dve u Hrvatskoj. To je prva inicijativa ove vrste potekla od samih država na čijim se teritorijama stećci nalaze“, javlja reporterka Al Jazeere Nataša Kovačev.
Stanovnštvo nije svjesno vrijednosti
Nekropole se nalaze u ukupno 28 općina. Jedna od njih je i Konjic. Tu ima više od četiri hiljade stećaka, ali stanovnici njihovog značaja nisu svjesni, priča Biljana.
„Kada uđeš na UNESCO-vu listu, onda samo ime Konjica se počinje provlačiti kroz sve informacije, kroz turističke i sve druge koje su atraktivne“, rekla je Biljana Handžo, općina Konjic.
Do sada, ovu baštinu čuvalo je proglašenje nacionalnim spomenikom, jer je onda svaka promjena zabranjena zakonom. Ipak, to nije dovoljno. Iz UNESCO-a podsjećaju da u BiH oblast kulture uređuje više od 200 zakona koje je, kažu, neophodno uskladiti.
Izvor: Al Jazeera
